Kazananlar
     ve Kaybedenler
     [28 Mart Yerel Seçim Sonuçları Üzerine]

Nisan 1999 Yerel Seçimleri
Toplam Seçmen:		37.419.612
Kullanılan Oy:		32.500.083
Geçerli Oy:		31.467.694
Katılım Oranı:		% 86.85
3 Kasım 2002 Genel Seçimi
Toplam Seçmen:	41.407.015
Kullanılan Oy:	32.753.386
Geçerli Oy:	31.510.007
Katılım Oranı:	% 79.10
28 Mart 2004 Yerel Seçimleri
Toplam Seçmen:	43.337.733
Kullanılan Oy:	33.087.895
Geçerli Oy:	32.101.184
Katılım Oranı:	% 76.35

      Görüldüğü gibi, 1999 yerel seçimlerinde 37.419.612 olan seçmen sayısı 3 Kasım seçimlerinde 41.407.015'e ve 28 Mart seçimlerinde 43.337.733'e yükselmiştir. Beş yılda seçmen sayısı yaklaşık 6 milyon artmıştır. Ancak oy kullanan seçmen sayısı neredeyse beş yıl içinde hiç değişmemiştir.
      Bu veriler açıkça göstermektedir ki, YSK tarafından ilan edilen 6 milyona yakın "yeni seçmen" üç seçimde de sandık başına gitmemiş görünmektedir. Doğal olarak, seçime katılım oranı sürekli düşmektedir.
      Kendisine "sol" diyen hiçbir siyasal parti ya da oluşum, seçmen sayısındaki artışa karşın oy kullananların sayısının değişmemesine aldırış etmemektedir.
      Dünyanın hiçbir ülkesinde ve hiçbir döneminde görülemeyecek kadar benzersiz bu olgu karşısında gösterilen umursamazlık, aldırmazlık da kolayca açıklanabilecek bir olgu değildir. YSK'nın açıkladığı sayılara göre, bu yeni 6 milyon seçmen, ortalama katılım oranı üzerinden (%80) hesaplandığında, yaklaşık 4,8 milyon oy anlamına gelmektedir ki, bu da %12'lik bir oy demektir.
      DYP ve MHP'nin %10 barajının altında kaldığı, Genç Parti ve DEHAP'ın %7 oy aldığı bir genel seçim açısından bu oy oranının ne anlama geldiği de açıktır.
      Gerçek ise, ülkemizdeki seçmen listelerinin masa başında hazırlandığı ve hiçbir biçimde yeni seçmenleri kapsamadığıdır. Bu ise, seçimlerde hile yapılmasının yolunu açmaktadır.
      Ancak bu durumdan hiçbir düzen partisi de, "sol" parti de rahatsız değildir. Onlar, geleneksel "taşra politikacıları"yla (ya da "yerel politik aktörler"le) birbirlerinden aday transferleri yaparak oy oranlarını değiştirmekle işleri idare etmeye çalışmaktadırlar. "Sol"un "toplumsal tabanından uzaklaşması" da bu yolla sağlanmış olmaktadır. Bu yolla, sağ partilerin geleneksel olarak "Anadolu eşrafı"na^[1*] dayalı politik ilişkileri, "sol"u da kapsayan genel bir politika yapma tarzı haline gelmiştir.
      Şüphesiz günümüzde sözkonusu olan geleneksel "Anadolu eşrafı" değildir. Günümüzde "Anadolu eşrafı", eski yarı-feodal dönemin "eşrafı"ndan çok farklıdır. Ağırlıklı olarak "çarşı esnafı" tarafından oluşturulan bu yeni "eşraf", ithal mallar satıcısı toptancı ve perakendeci tüccardan geleneksel tüketim malları satan bakkal ve market sahiplerinden oluşmaktadır. Bunların doktor, avukat, mühendis olmuş, ancak kendi meslekleri dışında işlerle "iştigal eden" çocukları da "çağdaş eşraf" olarak bu kesime eklemlenmiştir. Soydan "eşraf" ailesinden gelmeyen, ancak soydan "eşraf" çocuklarıyla ticari ilişki içinde bulunan yeni türedi bir "eşraf" kesimi de oldukça etkin konuma gelmiştir. Özellikle T. Özal döneminde ortaya çıkan ve palazlanan bu yeni türedi "eşraf" tipi, toplu konut fonu aracılığıyla mülk sahibi sınıfa atlamış olan mühendis-müteahhitler ile "marketing"cilerden oluşmaktadır.
      Bu yeni "çağdaş eşraf"ın önemli bir bölümü kendi çevresinde "solcu" bilinen kişilerden oluşur. Geleneksel olarak AP, MSP ve MHP kökeninden gelen "Anadolu eşrafı"nın "solcu" çocukları ile bunlarla ticari ilişki içindeki türedi "solcu eşraf" siyasette işbirliği yaparlar. En büyük "hobi"leri ise futboldur. Halı sahalarının ilk müşterileri de, ilk işletmecileri de onlardır. Gaziantep'te görüldüğü gibi, bu "solcu eşraf", zaman zaman futbol kulübü yöneticiliğini ticari ve siyasi özel bir iş alanı olarak yürütürler.
      Bu kesimlerin büyük kentlerde etkin oldukları yerler ise, ağırlıklı olarak "varoşlar" dır. Kimi zaman cemevi yöneticisi, kimi zaman alevi mahallesinin marketçisi olarak ortaya çıkarlar. Semt pazarlarında tablacılık işleriyle uğraşırlarken, genellikle MHP'lilerle ortaklık yaparlar. Bunların en ünlüleri Şişli belediye başkanı Mustafa Sarıgül ile Esenyurt eski belediye başkanı Gürbüz Çapan' dır. Yazılı ve görüntülü basın da bu kesimlerin istihdam edildiği yerlerden birisidir.
      Mafyacılıkla hemşericiliğin, "sol"culukla işbitiriciliğin bileşiminin temsilcisi olan bu kişiler, Tayyip Erdoğan gibi, "sokağın dilini bilen" kişilerdir. Yılmaz Güney filmleriyle büyüdüklerinden, kendilerini, Vurguncular filmindeki gibi "vurguncuların vurguncusu" ya da Umutsuzlar filmindeki gibi "garibanların koruyucusu mafya babası" misyonuyla donatmışlardır. Çevrelerindeki hemşerileri ve korucuları bu misyonu öylesine içselleştirmişlerdir ki, görevlerini canları pahasına yerine getirmeye çalışırlar.
      Bugün CHP'den yeniden Şişli belediye başkanlığına seçilen ve adı Deniz Baykal'ın yerine CHP Genel Başkanlığı için sık sık "medya"da yer alan M. Sarıgül, Dr. Gürbüz Çapan'a kıyasla misyonunu daha iyi yerine getirmektedir. 1999 yerel seçimlerine DSP Şişli belediye başkanı adayı olarak katılan M. Sarıgül'e ilişkin 9 Nisan 1999 tarihli gazetelerde şu haber yer almıştır:

SEÇİMLERİ HANGİ PARTİ KAYBETTİ?

Dipnotlar
^[1*] TDK sözlüğünde eşraf, bir yerin zenginleri, sözü geçenleri, ileri gelenleri olarak tanımlanmaktadır. Sol yazında ise, eşraf sözcüğü, kırsal bölgelerdeki (kasaba ve köyler) mülk sahibi kesimleri için kullanılır. Tüccarlar, esnaflar ve toprak ağaları bu kesimlerin belli başlılarıdır.
^[2*] Milliyet, 15 Kasım 1998.
^[3*] Şüphesiz "seçim anketleri"nin doğru çıkmamasında ülkemizin tarihi ve sosyal özelliklerinin de önemli bir payı vardır.
^[4*] Kurtuluş Cephesi, "Sakıp Sabancı'sız Seçimlerin Sayısal Sonuçları Üzerine", Sayı: 70, Kasım-Aralık 2002.