7 Kasım 2014
Manisa’nın Soma ilçesinde Kolin İnşaat’ın yapmayı planladığı kömürlü termik santral için zeytinlikleri kesilmek istenen Yırca köylüleri alana dün akşam kepçenin gelmesi üzerine özel güvenlik elemanlarının saldırısına uğradı.
10 Kasım 2014
Yılca köylülerine saldıran ve onları darp eden 50 özel güvenlik görevlisi işten çıkarıldı. Bir güvenlik görevlisi, “Bizi kandırdılar. Bize iş garantisi, emeklilik garantisi verdiler. Bizler de buraya gelip köylülerle kavga ettik. Kullanıldık. Şimdi hakkımızı alıncaya kadar buradayız” dedi.
Özel güvenlik, yani işyerlerinin, kurumların, bankaların vb. yerlerin örgütlü özel güçler tarafından korunmasına ilişkin ilk uygulama 1947 yılında ABD’de başlamıştır.
2007 verilerine göre, ABD’deki özel güvenlik görevlisi sayısı 2 milyondur. Aynı tarihte görev yapan polislerin sayısı 883 bindir. Bir polise karşılık 2,26 özel güvenlik görevlisi düşmektedir. Bu oran Guatemala’da 6,01, Güney Afrika’da 2,57, Polonya’da 1,65 ve Türkiye’de 1,28’dir.
ABD’de, ağırlıklı olarak koruma ya da komando olarak askerlik yapmış kişilerden oluşan özel güvenlik şirketleri vardır. Bu şirketler içinde en çok bilineni Irak işgalinde etkin bir rol alan
Blackwater’dır. (Adı çok sayıda öldürme olaylarına karıştığından, önce 2009’da
Xe Services olarak değiştirilmiş ve 2011 yılında
Academi adını almıştır.)
Amerikan emperyalizminin ülke dışı operasyonlarında yer alan özel güvenlik şirketleri ağır silahlarla, zırhlı araçlarla, helikopterlerle donatılmış bir çeşit özel harekat birliği niteliğindedir. Bunlar ABD Savunma Bakanlığı’yla yapılan anlaşmaya uygun olarak savaş alanlarında kullanılır. 2012 tarihi itibariyle ABD’nin Afganistan ve Irak’ta 21.000 özel güvenlik elemanı çalışmaktadır.
Türkiye’ye özel güvenlik sistemi ilk kez 12 Eylül askeri yönetimi tarafından getirilmiştir.
|
Veri Tarihi
|
Özel Güvenlik Görevlisi
|
Polis
|
Polis başına düşen ÖGG sayısı
|
Rusya
|
2009
|
800.000
|
601.000
|
1,33
|
ABD
|
2007
|
2.000.000
|
883.600
|
2,26
|
Güney Afrika
|
2010
|
387.273
|
150.513
|
2,57
|
Brezilya
|
2005–07
|
570.000
|
687.684
|
0,83
|
Japonya
|
2003
|
459.305
|
246.800
|
1,86
|
Meksika
|
2005–07
|
450.000
|
495.821
|
0,91
|
Türkiye
|
2009
|
257.192
|
201.064
|
1,28
|
Kolombiya
|
2005–07
|
190.000
|
119.146
|
1,59
|
Almanya
|
2009
|
170.000
|
250.000
|
0,68
|
Polonya
|
2009
|
165.000
|
100.000
|
1,65
|
Fransa
|
2009
|
160.000
|
250.000
|
0,64
|
Arjantin
|
2007
|
150.000
|
120.000
|
1,25
|
İngiltere
|
2009
|
120.000
|
140.000
|
0,86
|
Guatemala
|
2008
|
120.000
|
19.974
|
6,01
|
22.7.1981 tarihli ve 2495 sayılı “Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkında Kanun”la özel güvenlik kurumsallaşmıştır.
Bu kanuna göre, özel güvenliğin oluşturulmasının amacı şöyle tarif edilmiştir:
“Milli ekonomiye veya devletin savaş gücüne önemli ölçüde katkısı bulunan, kısmen veya tamamen yıkılmaları, hasara uğratılmaları veya geçici bir zaman için dahi olsa çalışmadan alıkonulmaları, ülke güvenliği, ülke ekonomisi veya toplum hayatı bakımından olumsuz neticeler yaratacak, kamuya veya özel kişilere ait kurum ve kuruluşların sabotaj, yangın, hırsızlık, soygun, yağma, yıkma, burada bulunanların zorla işten alıkoyma, sağlıklarını ve vücut bütünlüklerini tehdit ve tehlikelere karşı korunması ve güvenliklerinin sağlanması, yurt dışına giriş çıkış yapılan yerlerde giriş ve çıkışa yarayan belgelerin kontrolü ile giriş çıkış işlemlerinin yapılması, aranan ve giriş çıkışı yasaklananların resmi güvenlik görevlilerine tesliminin sağlanmasıdır.”
Kanun’un 2. maddesinde açık biçimde, özel güvenlikçilerin görevi, özel korumanın yanında, “Genel kolluk kuvvetlerinin işe el koymasından itibaren emrine girerek ona yardımcı olmak” olarak tanımlanmıştır.
Bu yasa 23 yıl yürürlükte kaldıktan sonra, AKP iktidarının çıkarttığı 10.6.2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’la yürürlükten kaldırılmıştır. AKP’nin özel güvenlik yasasında “mülki idare amirleri”ne, yani vali ve kaymakamlara özel yetki verilmiştir. Kanun’un ifadesiyle, “özel güvenlik birimi ve özel güvenlik personeli mülkî idare amirinin ve genel kolluk amirinin emirlerini yerine getirmek zorundadır.”
AKP yasasının diğer bir özelliği de, özel güvenlik alanlarını alabildiğine genişletmek ve özel güvenlik elemanlarının silah kullanma yetkisini artırmak olmuştur.
Bu yasayla birlikte özel güvenlik şirketlerinin sayısı hızla artmıştır. Yasa çıktığında (2004) 21 olan özel güvenlik şirketi sayısı 2014 yılında 1.306’ya çıkmıştır. Özel güvenlik izni alan işyerlerinin sayısı da 12.450’den 65.187’ye ve buralarda görev yapan özel güvenlik elemanı sayısı da 23 binden (2005) kentsel bölgelerde 217 bine çıkmıştır. 2014 yılında yapılan düzenlemeyle Jandarma bölgesinde bulunan özel güvenlik görevi Emniyet Müdürlüğü’ne aktarılmıştır. Böylece 2014 yılında görev yapan özel güvenlik elemanı sayısı 281.516 olmuştur.
|
Faal Özel Güvenlik Şirketleri
|
Özel Güvenlik İzni Olan Yer Sayısı
|
Mevcut çalışan Sayısı
|
Emniyet Bölgesinde
|
Jandarma Bölgesinde
|
Toplam
|
2004
|
21
|
12.450
|
|
1.394
|
1.394
|
2005
|
512
|
7.078
|
23.458
|
4.774
|
28.232
|
2006
|
782
|
6.280
|
32.547
|
5.870
|
38.417
|
2007
|
914
|
2.852
|
24.978
|
7.803
|
32.781
|
2008
|
1.005
|
5.608
|
24.663
|
8.709
|
33.372
|
2009
|
1.108
|
8.638
|
30.270
|
6.309
|
36.579
|
2010
|
1.212
|
4.595
|
22.901
|
5.519
|
28.420
|
2011
|
1.247
|
6.134
|
8.825
|
5.240
|
14.065
|
2012
|
1.279
|
4.648
|
23.118
|
5.311
|
28.429
|
2013
|
1.299
|
2.762
|
19.036
|
12.854
|
31.890
|
2014
|
1.306
|
4.142
|
7.506
|
431
|
7.937
|
Genel Toplam
|
|
65.187
|
217.302
|
64.214
|
281.516
|
Türkiye’deki özel güvenlik sistemi sadece şirketler ve onlara bağlı personelle sınırlı değildir. 2004 yılından itibaren özel güvenlik sistemi “akademik” boyuta taşınmıştır. “Sektöre nitelikli personel yetiştirmek ama-cı”yla, önce İstanbul Üniversitesi bünyesinde iki yıllık ön lisans eğitimi veren “Savunma ve Güvenlik Bölümü” açılmıştır. Ardından 13 üniversite içinde özel bölümler açılmıştır.
Üniversitelere bağlı “Özel Güvenlik ve Koruma” bölümleri şunlardır:
– Kocaeli Üniversitesi,
– Kafkas Üniversitesi (Kars),
– Gaziantep Üniversitesi,
– İnönü Üniversitesi (Malatya),
– İstanbul Arel Üniversitesi,
– Korkut Ata Üniversitesi (Osmaniye),
– Aksaray Üniversitesi,
– Giresun Üniversitesi (Espiye),
– Sütçü İmam Üniversitesi (Kahramanmaraş/Türkoğlu),
– Uludağ Üniversitesi (Bursa),
– Anadolu Üniversitesi (Eskişehir),
– Süleyman Demirel Üniversitesi (Burdur),
– Mustafa Kemal Üniversitesi (Hatay)
– Karabük Üniversitesi (Eski Pazar).
Bu iki yıllık bölümlerde Silah Bilgisi, Patlayıcı Madde ve Önlemleri, Koruma, Terör ve Terörizm, Uyuşturucu Maddeler, Biyolojik Savaş Unsurları ve Korunma, Kriminoloji, İstihbarat ve İstihbarata Karşı Koyma, Örgütsel Davranış dersleri ve zorunlu ön lisans dersleri verilmektedir.
Bu “Özel Güvenlik ve Koruma” bölümlerinin açıldığı yerlere bakıldığında ise, bu il ve ilçelerin özellikle 12 Eylül öncesinde faşist milislerin yoğun olarak örgütlü yerler olduğu hemen görülecektir. Buradan çıkan sonuç, özel güvenlik görevlilerinin, en azından “akademik” düzeyde faşist milislerin egemen olduğu yerlerden seçildiğidir.
Kısaca ifade edersek, bu özel güvenlik görevlileri 12 Eylül öncesinin “güvenlik güçlerine yardımcı” olan faşist milislerin yerine ikame edilmişlerdir. Özellikle silah eğitimi almış olmaları ve silah taşıyan özel güvenlikçiler, olası toplumsal olaylarda ya da olası bir iç savaşta doğrudan kullanılabilecek bir güç durumundadır. Bu güç, yukarda görüldüğü gibi, mevcut polis gücünden sayısal olarak fazladır. (Bu arada, genç işsizlik oranının %25’lerde olduğu bir ülke özel güvenlikçiliğin “iş kapısı”, “ekmek kapısı” olarak da görüldüğünü unutmamak gerekir.)
Her durumda özel güvenlikçiler, devletin hizmetinde yer alan paralı milislerdir. Bu yönüyle özel güvenlik sistemine karşı alınacak tavır, paralı milislere alınacak tavırdan ayrı düşünülemez. En önemli sorun bunun nasıl yapılacağıdır.