Doların
     Mehter Yürüyüşü

ÖDEMELER DENGESİ
	(Milyon Dolar)	1994	2003	1994-2003
I -	CARİ İŞLEMLER HESABI	2.631	-6.850	-18.944
	Mal, Hizmet ve Yatırım Geliri Dengesi(A+B+C)	-461	-8.956	-61.371
	Mal ve Hizmet Dengesi (A+B)	2.803	-3.529	-23.457
	A. DIŞ TİCARET DENGESİ	-4.249	-14.034	-117.573
	Toplam Mal İhracatı	18.106	51.206	319.847
	Toplam Mal İthalatı	-22.355	-65.240	-437.420
	Altın (net) İthalatı	-480	-2522	-14.921
	B. HİZMETLER DENGESİ	7.052	10.505	94.116
	Turizm	3.455	11.090	56.291
	C. YATIRIM GELİRİ DENGESİ	-3.264	-5.427	-37.914
	Faiz Gideri	-3.311	-4.586	-41.634
	D. CARİ TRANSFERLER	3.092	2.106	42.427
	İşçi Gelirleri	2.627	729	33.589
II -	SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI	-4.463	2.862	13.440
	Doğrudan Yatırımlar	559	1.063	8.015
	Portföy Yatırımları	1.158	2.569	-1.200
	Borçlanma	721	5.265	34.661
	Rezerv Varlıklar	-546	-4.047	-27.214
III -	NET HATA NOKSAN	1.832	3.988	5.504

      Yukardaki Merkez Bankası verilerinde 1994-2003 yılları arasında 34 milyar dolarlık borçlanma yapıldığı görülmekle birlikte, aynı dönemdeki dış borç verileri (Merkez Bankası ve Hazine Müsteşarlığı) 1994 yılında 65,6 milyar dolar olan dış borcun 2003 yılında 147 milyar dolara yükseldiğini göstermektedir. Böylece on yıl içinde gerçekleşen dış borç miktarı 81,4 milyar dolardır. Ödemeler dengesi bilançosunda yer alan "borçlanma" kalemi, sadece "kamu" borçlarının bir bölümünü içermektedir. Böyle olunca devletin ödemeler dengesi hesabında görülen açıklar küçülmektedir. Ama bu hesap, ülke ekonomisinin bütününü değil, bir bölümünü kapsadığından, ekonomik durumun genel görünümünü vermekten uzaktır.
      Televoleci ekonomistlerin yaptıkları kurnazlık, ödemeler dengesi gibi muhasebe hesabının hiçbir zaman açıkla kapatılamayacağıdır. Muhasebecilikte, gelir ve gider dengesi, sonucun sıfır olması demektir. Yukardaki ödemeler dengesi hesabına bakıldığında, gerek yıl olarak, gerekse on yıl olarak toplamın (I+II+III) sıfır olduğu görülecektir.
      Bu televoleci ekonomistler muhasebenin gelir ve giderlerin eşitlenmesi tekniğini kullanarak ekonomide hiç bir sorun olmadığını söyleyecek kadar şarlatandırlar. Bu şarlatanlıklar neredeyse tüm ekonomik yazının ortak özelliği haline gelmiştir.
      Gayri Safi Milli Hasılası (GSMH), yani bir yıl içinde üretilen tüm mal ve hizmetlerin toplamı (ki bunun içinde ithalattan alınan vergiler ve ihracata verilen vergi iadeleri de dahildir) 238 milyar dolar olan bir ülkede, 91 milyar doları devlete ait olmak üzere 147 milyar dolar dış borcu ve 212 katrilyon lira iç borcu bir yana bırakılarak, ekonominin dış şoklara karşı dayanıklı hale geldiğini, yani yeni bir Şubat 2001 krizi ile karşılaşma olasılığının kalmadığını söyleyenler, krizlerin yeni fırsatlar doğurduğunu düşünen spekülatörlerdir.
      Bu spekülatörler, ilişkileri sayesinde siyasal kararları önceden öğrenebildiklerinden, ekonomik değerlendirmelere ve tahlillere itibar etmezler. Onların tek istediği, siyasal ilişkilere sahip olmayan ya da siyasal ilişkileri karar mekanizmalarının dışında kalmış olan "piyasa aktörleri"nin alabildiğine "huzur ve güven" içinde olağan faaliyetlerini sürdürmeleridir. Tıpkı Garanti Bankası yönetim kurulu üyesi ve danışmanı Deniz Gökçe gibi, "bankam için iyi olan benim için de iyidir; benim için iyi olan ülke için de iyidir" mantığıyla ekonomik olguları ve gelişmeleri çarpıtmaya çalışırlar.
      Marksizmden kopan ve bu nedenle perspektiflerini yitiren küçük-burjuva aydınları ise, Sweezy ve Magdoff'un 1960'larda yaptıkları emperyalizm tahlillerinden öğrendikleri bilgi kırıntılarıyla ekonomik krizlerin sürekliliği inancı taşırlar. Bu inançla, piyasa verilerinden (dolar, borsa ve faiz) ve "makro dengeler"den (GSMH, üretim kapasitesi, dış borç, dış ticaret, doğrudan sermaye yatırımı vb.) sonuçlar çıkartmaya çalışmaktadırlar. Türkiye Devriminin Acil Sorunları-I'in çarpıtılmış DY versiyonundan duydukları emperyalizmin III. bunalım dönemi tahlillerinden akıllarında kalan kapitalizmin sürekli ve genel bunalımı tanımına dayanan bu sürekli krizler inancı, DİE'nin birbiri ardına açıkladığı "olumlu" veriler karşısında sarsılmıştır. Özelikle iki yıldır doların 1.400.000-1.500.000 "bandında" hareket etmesi inançlarını yitirmelerine yol açmıştır.
      Emperyalizme bağımlı bir ülkede, doğru bir emperyalizm tahlili yapılmaksızın ekonomik, toplumsal, siyasal ve askeri koşullarının doğru saptanması olanaksızdır.
      Bugün, emperyalist ülke ekonomileri, Sovyetler Birliği'nin dağıtılmasıyla ortaya çıktığı varsayılan yeni pazarlar için yapılan yatırımların yaratmış olduğu aşırı-üretim sorunu ile yüzyüzedirler. Bu aşırı-üretim, sistemin kendi irsi özelliği olan aşırı-üretimle birleşerek, emperyalist ekonomilerin bugüne kadar karşılaşmadıkları büyüklükte aşırı-üretim sorunu oluşturmuştur.
      1997 Asya krizi ile patlak veren bu aşırı-üretim sorunu, bir yandan emperyalist ülke ekonomilerinde "resesyon"a (durgunluk) yol açarken, diğer yandan mevcut pazarların dikey ve yatay olarak genişletilmesi çabalarına yol açmıştır.
      Geri-bıraktırılmış ülke pazarlarının genişletilmesi, asıl olarak emperyalist ülke mallarına bu ülke pazarlarında talep yaratılmasını amaçladığından, özel ve kamu kesimine verilen kredilerde büyük bir genişlemeye neden olmuştur. Bu ülkelerde ithalatın tümüyle serbestleştirilmesi, halkın alım gücünün yapay olarak artırılması için tüketici kredilerine ağırlık verilmesini getirmiştir.
      Böylece geri-bıraktırılmış ülkelerde, bir yandan kamu ve özel sektörün dış borçlanma ihtiyacı sürekli büyürken, diğer yandan tüketici kredilerinin finansmanı için de yeni borçlanmalara gidilmiştir.
      Verilen borçlar dolara endeksli olduğundan, bu yapının sürdürülebilmesinin tek yolu, doların "istikrarlı" olmasından geçmektedir. Ulusal paralar karşısında doların "istikrarı" değerinin sabit kalması anlamına geldiğinden, doların değeri ulusal enflasyonlardan görece bağımsızlaşmıştır.
      Verilen kredilerin emperyalist mallara talep yaratmaya yönelik olması, Endonezya olayında olduğu gibi spekülatif sermayenin ülkeyi birden terketmesinin koşullarını da (bugün için) engellemiştir. Bundan daha önemli gelişme ise, 1997 Asya krizinden günümüze kadar geçen 7 yıl boyunca emperyalist ülkelerde yaşanan "resesyon"un uluslararası piyasalarda dolaşan spekülatif sermaye fazlasını belli oranda eritmiş olmasıdır.
      Bu koşullarda, dünya ticareti için "istikrarlı" dolar, değeri düşük tutulan dolar halini almıştır. Değeri düşürülmüş dolar ise, emperyalist ülke mallarının geri-bıraktırılmış ülke pazarlarını doldurmasına ve ülke içindeki üretimin (sanayi ve tarım) önemli ölçüde tasfiyesine yol açmaya başlamıştır. (Dolayısıyla ülke içi kapasite kullanım oranları küçülen üretim alanlarına ilişkin olduğundan, eskisi gibi ekonomik bir ölçü olmaktan da çıkmıştır.)
      Artık herşey değeri düşük tutulmuş dolara endekslenmiştir. Ancak emperyalist dünya ekonomisi de içinden çıkamadığı bir kısır döngüye girmiştir.
      Aşırı-üretime talep yaratmak amacıyla geri-bıraktırılmış ülkelere olan ihracat artarken, bu ülkelerin iç pazarları emperyalist ülke malları ile dolarken, bu ülkelerdeki kitlelerin düşük gelir düzeyi, talebi görece sürekli kılabilecek boyutta değildir. Bunu telafi etmek için tüketici kredileri devreye sokulmuştur. Bu da, kişilerin gelirlerini aşan ve ödenemez boyutlara yükselten özel borçlanma yaratmıştır. Özel borçlardaki artış karşısında mal talebini ayakta tutabilmek için, bir yandan tüketici kredilerinin limitleri daha da artırılırken, diğer yandan kâr oranları düşmeye başlamıştır.
      Düşen kâr oranları ve artırılan tüketici kredileri, emperyalist metropollerdeki para-sermayenin dışarıya akışına yol açarak, metropollerde durgunluğa ve bunun sonucu olarak da işsizliğe yol açmıştır. Düşük değerli dolar, dün, geri-bıraktırılmış ülkelerden metropollere doğru olan değer transferini tersine çevirmeye başlamıştır. Emperyalist metropollerde artan işsizliğin yarattığı düşük talep, fiyatların düşmesine yol açarken, üretim maliyetlerinin yüksekliği kâr oranlarının daha da düşmesine yol açmıştır. Bir dönem emeğin yoğunlaştırılmasıyla, yani birim başına verimliliğin artırılmasıyla telafi edilmeye çalışılan kâr oranlarındaki düşüş durdurulamamıştır. Bu nedenle, kâr oranlarını yükseltebilmek için işçi ücretlerinin düşürülmesinden başka çareleri kalmamıştır. Bu da, metropollerdeki iç talepte düşüşe neden olmuştur.
      Metropol ülkelerinde işçi ücretlerinin düşürülmesi, geri-bıraktırılmış ülkelerde ithalatı finanse eden turizm ve işçi gelirlerinde düşüşe yol açmaktadır. Bu da, artan ithalatla birleşerek, cari işlemler açığını ve döviz ihtiyacını büyütme eğilimindedir.
      Özetlersek, emperyalist sistem, ekonomik bunalımın yükünü geri-bıraktırılmış ülkelere aktararak bir dönem kendi iç pazarında istikrar sağlayabilmişken, 2000 yılının Mart ayından itibaren bunalım metropollere ulaşmıştır. Japon ve Alman ekonomisindeki "resesyon" dört yıldır sürmektedir. Düşük kârlarla yapılan ihracat gelirleriyle korunmaya çalışılan kamu ve özel sektör dengeleri bozulmuştur. Almanya, Fransa ve İtalya'da görüldüğü gibi, bütçe açıkları giderek büyümektedir. Bu gelişmeler, bu ülkelerin iç dengelerini doların düşük değerine bağımlı hale getirmiştir. FED'in (ABD Merkez Bankası) faiz oranlarına gösterilen büyük ilgi de buradan kaynaklanmaktadır.
      Bugün emperyalist metropollerde büyük bir mülksüzleştirme dalgası gündemdedir. Bu dalga, işçi ücretlerinin alabildiğine düşürülerek "aristokratlaştırılmış işçiler"in mülksüzleştirilmesi sonucunu doğuracağı gibi, aynı zamanda konut fiyatlarında da düşüşe yol açarak tüm "orta sınıflar"ın mülksüzleşmesine yol açacaktır.
      Bu mülksüzleşme dalgası, bir yandan dünya turizm sektörünü yıkıma uğratırken, diğer yandan faizlerin yükselmesine yol açarak tüm dengeleri bozacaktır.
      Bugün doların, iç ve uluslararası piyasalardaki mehter yürüyüşü, dünya ekonomik bunalımının yeni bir evresinin öngününü göstermektedir. Havayolları şirketlerinin içine girdikleri bunalım ve ardından otomotiv tekellerinin satışlarında görülen düşüşler tüm dikkatleri "tüketici eğilimlerine" yöneltmiştir. ABD'de en büyük alış-veriş tekeli olan Walmart'ın satış verilerine gösterilen büyük ilgi bunun en açık örneğidir.
      Bizde olduğu gibi, ister dolarla, ister yeni ve eski TL ile olsun, her türlü kredili alış-veriş, yani borçlanma, borçlunun ödeyemeyeceği bir borç yükünün altına girmesi demektir. Borç alanın kişisel yıkımına, borç verenlerin (bankalar) kurumsal yıkımı eşlik edecektir. Bu gelişmelerin en trajik tarafı ise, gelişmelerin iç dinamiklerle değil, dış dinamikler tarafından belirlenmesidir. Doların mehter yürüyüşüne takılıp kalanlar, AKP'nin servet transferinden pay kapma yarışına girmişlerdir. Uzan'ların yatlarından, lüks arabalarından söz edenler, AKP yandaşlarının yatlarını ve lüks arabalarını görmezlikten gelmektedirler. Bu servet transferi, tümüyle doların değerinin düşük tutulmasıyla gerçekleştirilmektedir. Bu amaçla yurtdışından ülkeye getirilen "islami para birikimi"nin (Yimpaş, Kombasan gibi "islami sermaye"nin Avrupa'da dolandırıcılık yoluyla elde etmiş olduğu paralar) yaratmış olduğu "kaynağı belli olmayan döviz girişleri"yle kapatılan cari işlemler açığı ve dolar arz fazlası, "islami para birikimi"nın sınırlarına ulaşmıştır. Bu, doların mehter yürüyüşünün son halkasıdır. Böylece "saadet zinciri" tamamlanmış olacaktır.

Dipnotlar
^[1*] Tırnak içindeki sözler Deniz Gökçe'ye aittir.
^[2*] Tırnak içindeki sözler Deniz Gökçe'ye aittir.
^[3*] "Şıracı" Deniz Gökçe'nin tanığı "bozacı" Asaf Savaş Akat'a göre, on yıllık dönemdeki cari açığı 19 milyar dolardır. Net hata ve noksandan gelen 7 milyar düşüldüğünde on yıllık cari açık 12 milyara inmektedir. Ama Deniz Gökçe'de 11 milyar dolar olması gereken açık Asaf Savaş Akat'ta 12 milyar dolar olarak verilmektedir. Asaf Savaş Akat ise, "on yılda 117 milyar dolar dış ticaret açığına karşılık 99 milyar dolar görünmeyenler fazlası oluşmuştur. Neticede cari işlemler açığı 19 milyar dolar olmuştur" hesabı yaptığından, 7 milyar dolar net hata ve noksan çıkartarak 12 milyar dolar açık sonucuna ulaşmaktadır. Ancak o da, 117'den 99 çıktığında nasıl 19 kaldığı açıklamamaktadır. Bu da, olsa olsa ekonomistler için dört işlem yapmasını bilmemenin bir özür kabul edilmemesinden ileri geliyordur!
^[4*] Bu kez "şıracı"nın da sayı saymasını bilmediğini görüyoruz. Kendi verdiği sayılara göre 11 milyar dolar olan cari işlemler açığından, yabancı sermaye ve fonlardan gelen 8+3=11 milyar dolar çıkartıldığında "dış açık" sıfır olmalıdır. "Bozacı"nın yazısındaki verilerine göre ise, cari açık 12 milyar, yabancı sermaye ve fon gelirleri 7+3=10 milyar, dolayısıyla açık 2 milyar olmaktadır.
^[5*] "Bozacı" ise, "onyılda alınan 30 milyar dolar borcun 2 milyar doları borçlanma ihtiyacını karşılıyor. Geri kalan 27 milyar doları da Merkez Bankasının döviz rezervlerini büyütüyor" diye yazmaktadır. Böylece "şıracı" da, "bozacı" da 30'dan 2 çıktığında "tamı tamına" 27 kaldığında anlaşmaktadırlar. Dört işlem yapmayı bilmeyen ve yazdıklarını okumayan bu ikilinin sattığı şıralar ve bozaların tüketicilerinin bozulan midelerini kaça yıkatacakları ayrı bir hesap konusudur.
^[6*] "Şıracı" Deniz Gökçe, Akşam'daki 9 Eylül tarihli yazısında şöyle yazmaktadır: "Değerli meslektaşım ve dostum Asaf Savaş Akat bizim arkadaş grubunda 'otistik' olarak adlandırılır. Bunun nedeni birçok kimsenin merak etmediği şeyleri merak etmesidir. Ayrıca kendisine 'dijital' de deriz. Bunun nedeni de sayıları bilgisayara tıkıp yoğurmayı sevmesidir. Bazen bu işleri abartır, ama bazen de, mesela bugün olduğu gibi, bu otistik dijital özelliğinin faydasını göreceğiz."
      Oysa, bu veriler daha önce Merkez Bankası tarafından hazırlanmış ve yayınlanmıştır.