İthalat Patlamasından
     Faşist-Mafya Cumhuriyetine








      Temmuz ayının son haftasına girildiğinde Devlet İstatistik Enstitüsü Ocak-Mayıs dönemine ilişkin ithalat ve ihracat rakamlarını açıkladı. Ecevit'in bir hafta önce "ithalatta endişe verici bir gelişme var" diyerek açıkladığı veriler basın bültenlerinde şöyle yer alıyordu:       "DIŞ TİCARET AÇIĞI ARTIYOR
      Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE), Türkiye'nin bu yılın Ocak-Mayıs döneminde, 11 milyar 167.9 milyon dolarlık ihracat, 20 milyar 370.3 milyon dolarlık da ithalat yaptığını açıkladı.
      DİE verilerine göre, söz konusu dönem, geçen yılın Ocak-Mayıs dönemi ile karşılaştırıldığında, ihracat yüzde 4.8, ithalat ise yüzde 37.6 oranında arttı. Geçen yıl 5 ayda, 10 milyar 658.6 milyon dolarlık ihracat, 14 milyar 803.1 milyon dolarlık da ithalat yapılmıştı. Geçen yıl Ocak-Mayıs döneminde 4 milyar 144.5 milyon dolar olan dış ticaret açığı, yüzde 122 oranında artarak, bu yılın aynı döneminde 9 milyar 202.4 milyon dolara yükseldi. Bu yıl 5 ayda, ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 54.8'e düştü. Geçen yıl söz konusu dönemde, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 72 düzeyinde gerçekleşmişti."

Mayıs				Ocak-Mayıs
	1999	2000	Değişim	1999	2000	Değişim
İhracat (000 $)	2.255.595	2.175.690	%-2,2	10.658.632	11.167.960	%4,8
İthalat (000 $)	3.409.307	4.648.262	%36,3	14.803.154	20.370.385	%37,6
Dış Ticaret Açığı	-1.153.712	-2.472.572	%108.9	-4.144.522	-9.202.425	%122
Karşılama Oranı %	65.8	46.8		72.0	54.8

İthalatın sektörel dağılımı (000 $)
Mayıs							Ocak-Mayıs
	1999	2000		Değişim	1999			2000			Değişim
Tarım ve Ormancılık	158.474	243.958		%5.2	714.999			1.062.137			%48.6
Balıkçılık	173	423		%144	699			1.012			%44,7
Madencilik	288.461	450.772		%56.3	1.436.444			2.514.067			%75
İmalat sanayi	2.954.360	3.859.921		%30	12.617.819			16.655.917			%32

      Bu sayısal veriler, ekonomi-politikaları yakından izlemeyen pek çok kişi için, Ecevit'in yaptığı açıklamada söydiği "endişe verici"likten öte bir anlam taşımamaktadır. Diğer yandan, "globalizm" yanlısı küçük-burjuvalar için ise bu veriler, yeni ve çok "ithal malı" anlamına geldiğinden, endişe yerine bir sevinç kaynağı durumundadır.
      Ekonomiyle az çok ilgilenen herkesin bileceği gibi, ülkemizin son 40 yıllık tarihinde, hemen hemen tüm askeri darbeler, dış ödemeler dengesindeki büyük açıkların ardından gelen devalüasyonlarla birlikte gerçekleşmiştir. Ve aynı dönemde, dış ödemeler dengesindeki açık, dış borçlanmanın sürekli artışını da beraberinde getirmiştir.
      Dış ödemeler dengesi adı verilen hesaplamalarda esas alınan dış borçlar, dış borç taksit ve faiz ödemeleri ile dış ticaret açıklarıdır. Bu niteliği ile dış ödemeler dengesi, bir devletin döviz işlemlerinin hesabı olarak tanımlanabilir. Dış ödemeler dengesinde meydana gelen açık, döviz rezervlerinin azalması anlamına geldiği için, doğrudan ulasal paranın değer kaybetmesiyle sonuçlanır. Gerek dış borçların ödenmesi için (ana para ve faizler olarak), gerekse ithalat ile ihracat arasında ortaya çıkan farkın kapatılabilinmesi için, dış ödemeler dengesi açığı veren her ülke, ya kendisine yeni döviz kaynakları bulacaktır, ya da devletin iflasa süreklenmesini göze alacaktır.
      Genel kural olarak dış ödemeler dengesi açığı veren emperyalist ülkeler, tek tek ya da birleşik olarak ekonomik buhrana sürüklenirler. Aynı durum emperyalizme bağımlı ülkelerde ise, artan dış borçlanma ve bunların faizlerini ödemek amacıyla ülke içi üretim değerlerinin alabildiğine düşük fiyatla ihracı şeklinde ortaya çıkar. Tüm bunlara karşın, dış ödemeler dengesi vermeye devam eden ülkelerin, günümüzün popüler söylemiyle ifade edersek, uluslararası kredi kuruluşlarının verdiği notları sürekli düşer. Bu düşüş, o ülkenin yeni kredi (dış borç) bulamaması ya da çok yüksek faiz oranlarıyla (tefeci faiz oranıyla) küçük kredi bulabilmesi sonucunu doğurur. Bu süreç devam ettiği takdirde, alacaklı ülke ve kuruluşlar, borçlu ülkenin borçlarını ödeyebilmesi için IMF tarafından hazırlanan "istikrar tedbirleri" paketini kabul etmeye zorlarlar. IMF paketinin özü, borçlu olan ülkenin dış ödemeler dengesindeki açığı kapatacak önlemlerin alınmasıdır. Bunun somut ifadesi ise, devlet bütçesindeki harcamaların azaltılması ve böylece devletin bütçe dengesini tutturarak gelirlerini dış borçların ödenmesine yönlendirmesidir. Ve herkesin bildiği gibi, bunun en açık görünümü ise ücret ve maaşların dondurulması ya da görüntüsel zamlar yapılmasıdır.
      Dış ödemeler dengesi açığının diğer bir sonucu ise, ulasal paranın sürekli değer kaybetmesi, yani sürekli devalüasyonlardır. Bu devalüasyonlar, bir yandan ülke içindeki üretim değerini döviz bazında sürekli düşürürken, diğer yandan bu ürünlerin düşük fiyatla ihracatı anlamına gelmektedir. Böylece alacaklı ülkeler (emperyalist ülkeler), çift yönlü bir kâr sağlarlar. Bir yandan verilen dış borçların faizlerini alırken, diğer yandan uluslararası piyasa fiyatlarının çok altında satın aldıkları ürünleri uluslararası fiyatlarla satarlar. Bunun ülke içindeki en açık yansısı ise tarım ürünlerinin fiyatlarının reel olarak düşmesi, köylülüğün yoksullaşmasıdır.
      Bu ekonomik durumun siyasal yansısı ise, görüntüsel de olsa seçimle işbaşına gelen hükümetlerin bulunduğu ülkelerde, siyasal iktidarın kendi iktidarını tehlikeye atmadan dış ödemeler dengesi açığını kapatmaya yönelik IMF reçetelerini uygulamaya sokamamasıdır. Emperyalizm yanlısı ekonomistlerin "popülist politikalar" olarak adlandırdıkları bu durum, alınacak önlemlerin doğrudan seçmen kitlesinin çoğunluğunun zararına olmasından kaynaklanır. Ücret ve maaşların dondurulması ya da görüntüsel artışlara karşın reel olarak düşürülmesi işçi sınıfı ile kent küçük-burjuvazisini etkileyen uygulamalar durumunda olduğu gibi, tarım ürünlerinin ihracatında uygulanan politikalar da köylülüğün durumunu etkilemektedir. Dolayısıyla aynı zamanda seçmen olan nüfusun %90'ınını etkileyen IMF reçetesinin uygulayıcılarının seçimlerde kazanma şansı hemen hemen hiç yoktur. Bu durumda, IMF reçetelerini uygulamaktan kaçınan her politikacı ve parti, emperyalizm yanlısı kesimler tarafından hemen "popülizm"le suçlanmayı göze almak zorundadır. Bu ise, emperyalizme bağımlı bir ülkede emperyalist ülkelerle o politikacının ve partilerin ilişkilerinin "bozulması" demektir ki, bu ilişkiler varolmadığı sürece iktidar olabilmesi hemen hemen imkansızdır.
      Bu nedenlerden dolayı, geri-bıraktırılmış ülkelerde gerçekleştirilen her askeri darbenin, birinci gerekçesi ülkedeki düzenin anarşi ve terör nedeniyle bozulması iken, ikinci gerekçesi "popülist politikacılar" olmaktadır.
      İşte Ecevit'in "ithalatta endişe verici bir gelişme var" diyerek ifade ettiği ithalat patlaması, Ocak-Mayıs döneminde dış ödemeler dengesinde 9.2 milyar dolarlık bir açık anlamına gelmektedir. Ülkemizin düzenli olarak aldığı borçlar düşülürse, bu açık 5 milyar 58 milyon dolar olarak ortaya çıkmaktadır. Yalçın Doğan gibilerinin IMF ile yapılan stand-by anlaşması sonrasında ellerinde hesap makinalarıyla yaptıkları tüm hesaplar, uygulamanın ilk beş ayında boşa gitmiş durumdadır.
      Anımsanacağı gibi, Yalçın Doğan gibi IMF destekçisi pek çok küçük-burjuva, stand-by anlaşmasıyla birlikte ülkemize milyarlarca dolar kredi akacağının ve bundan herkese (tabii en çok kendilerine) pay düşüceğini ilan ederken, teleffuz ettikleri rakamlar IMF'nin üç yıl süresinde vereceğini tahhüt ettiği 4 milyar dolar ile Dünya Bankası'nın aynı dönemde vereceği ilan edilen 5 milyar dolar olmuştur. Oysa ki, sözü edilen 9 milyar dolarlık krediler üç yıl içinde parça parça verileceği gibi, Dünya Bankası kredisi doğrudan proje kredisi durumundadır. Böylece devletin elindeki tek hazır kaynak Marmara depremi nedeniyle toplanan 4 milyar dolarlık yardım parası olmaktadır. Bu para bile, beş ay içinde ortaya çıkan dış ticaret açığını karşılamaktan uzaktır.
      Şüphesiz küçük-burjuva ekonomistleri, bu tablo karşısında, ülkenin Standart&Poor gibi kuruluşların Türkiye'nin kredi notunu artırdıklarını söyleyerek "elverişli koşullarda" yeni krediler alındığını, dolayısıyla "endişe edilecek" bir durumun olmadığını ileri süreceklerdir.
      Ödemeler dengesi verilerine bakıldığında, 2000 yılının ilk üç ayında alınan kredi toplamı 3 milyar 253 milyon dolar iken, aynı dönemde dış borçların anapara ödemeleri 3 milyar 143 milyon dolar olduğu görülmektedir. Yine aynı dönemde dış borçların faiz ödemeleri 1 milyar 358 milyon dolardır. Böylece alınan yeni krediler dış borçların anapara ve faiz ödemelerini bile karşılayacak durumda değildir. Dolayısıyla bugün dış ticaret açığında meydana gelen 9 milyar 202 milyon dolarlık açık, büyük oranda mevcut döviz rezervlerinden karşılanmak durumundadır.
      Özetlersek, 1999 yılında 10 milyar 447 milyon dolar olan dış ticaret açığının, 2000 yılında rekor bir düzeye çıkarak, tahminen 20 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmesi şaşırtıcı olmayacaktır. Bu ise, cari işlemler dengesini, yani ithalat, ihracat, turizm ve yeni kredilerin oluşturduğu işlemlerin 15 milyar dolar civarında açık vermesi anlamına gelmektedir. Cari işlemler açığının, 1995 yılında 6,800 milyar dolar; 1996'da 5,465 milyar dolar; 1997'de 7 milyar dolar; 1998'de 3,743 milyar dolar ve 1999'da 6,539 milyar dolar olduğu gözönüne alındığında, ülkemiz tarihinin en yüksek açığı olmak durumundadır.
      Elbette böylesine yüksek bir cari işlemler açığının ortaya çıkacağı aylar öncesinden bilindiğinden IMF ile yapılan stand-by anlaşması bu açığın gerektirdiği dövizin sağlanması ve olabildiğince aşağıya çekilmesi için gerekli "önlemleri" içermektedir. Bu "önlemler"in başında, her zaman olduğu gibi, tarım ürünleri ve tarıma dayalı sanayi ürünleri (tekstil) ihracatının artırılması gelmektedir. Bu artışın gerçekleştirilebilinmesi için ise, ülke içinde üretilen tarım ürünlerinin dünya fiyatlarının altına çekilmesi zorunludur. Buğdaya verilen son taban fiyatı, bu zorunluluğun bir sonucudur. Tonu 162 dolardan satın alınacağı ilan edilen buğday, büyük ölçüde tüccar aracılığıyla satın alınmakta ve bu nedenle fiyatı 130-140 dolara kadar düşmektedir. Dünya buğday rekoltesinin 2000-2001 mevsiminde "iklim koşullarının genelde kötü gidişinin" bir sonucu olarak düşeceğinin IGC (Uluslararası Tahıl Konseyi) tarafından açıklanmasıyla buğday fiyatında meydana gelecek artış, ülke içi üretimin salt dış ticaret açığını kapatmak amacıyla büyük ölçekte ihraç edilmesini getirecektir. Bunun somuttaki yansısı ise, ülke içinde buğday fiyatlarının uluslararası fiyatlarla orantılı olarak yükselmesi ve buna bağlı olarak un fiyatının ve ekmek fiyatlarının artması olacaktır.
      Öte yandan, bütçe "disiplini" "tavizsiz biçimde" yürütülerek, kamu harcamalarının azaltılması sağlanarak, vergi gelirlerinin büyük oranda dış borç ödemeleri ve ithalatı karşılamak için kullanılması sözkonusudur. Bu yöndeki ilk uygulama ücret ve maaşlara yapılan %29'luk artışla başlatılmıştır. IMF'ye verilen "Ek Niyet Mektubu", bu yöndeki uygulamanın yeni hedef kitlesi olarak esnaf, zanaatkarlardan oluşan kent küçük-burjuvazisini hedeflediğini açıkça ilan etmiştir:       "10. Bir sonraki program gözden geçirmesine kadar Hükümet, Bağ-Kur'un (sosyal güvenlik fonlarından biri) sağlık harcamalarının bütçe tahsisatı ile sınırlı olması ve gecikmiş borçlarındaki artışın önlenmesi için aşağıdaki tedbirleri alacaktır: İlk olarak, maliyetler üzerindeki kontrolü artırmak ve bu alandaki yolsuzlukların önüne geçmek için idari tedbirler alınacaktır. İkinci olarak , Parlamento'ya Bağ-Kur'un idaresinin iyileştirilmesi için sunulan taslak kanun Bağ-Kur'un sigortalısından, bakmakla yükümlü olduğu kişiler için de sağlık primi tahsil etmesini ve muayeneler için ödenen ek ücretin artırılmasını sağlayacak maddeler içerecektir. İdari tedbirlerin uygulanması ve kanunun Parlamento'ya sunulması ikinci gözden geçirmenin tamamlanması için yapısal benchmarklardır. " (abç)       Böylece, mülksüzleştirilecekler kitlesine esnaf ve zanaatkarların da dahil edildiği açıkça ilan edilmektedir.
      Bütün bunların IMF'nin "istikrar tedbirleri"nin tüm yükünün halka ödettirilmesinden başka bir anlamı olmadığı açıktır. Ama her zaman olduğu gibi, bundan "kazananlar" vardır. Ve yine her zaman olduğu gibi, bunlar emperyalizm ve onun yerli işbirlikçileridir.
      Bu öylesine açık bir gerçektir ki, 1998 yazında patlak veren Asya Krizi ile başlayan dünya ekonomik buhranı, emperyalist ülkelerde durgunluk ortaya çıkartırken, dünya çapındaki aşırı-üretim sorununun alabildiğine büyümesine neden olmuştur. Bütün emperyalist ülkeler için mal stoklarının eritilmesi, yani bunların ihraç edilmesi yaşamsal bir öneme sahiptir. Doğal olarak, emperyalist metaların ihracı, bir başkalarının ithal etmesi ile olanaklıdır. İşte ülkemizde meydana gelen ithal patlamasının konjonktürel nedeni budur.
      Emperyalizme bağımlı ekonomiye sahip olan bizim gibi geri-bıraktırılmış ülkelerdeki sanayinin dışa bağımlılığının getirmiş olduğu ithalat artışı, emperyalist metropollerdeki aşırı-üretim buhranıyla birlikte, emperyalist metaların doğrudan ithaliyle birleşerek ithalatın olağanüstü artmasını getirmiştir. Burada dikkat çekici yan ise, emperyalist metaların geri-bıraktırılmış ülkelere artan ihracatında bu metaları tüketen bir kitlenin yaratılmış olmasıdır. İşte bu kitle, Serdar Turgut'un 6.5 milyon olarak verdiği ve tüm ekonomi-politikaların bunlar için yapıldığını söylediği kitledir.
      Bu emperyalist metaların tüketicisi kitle, aynı zamanda ülke nüfusunun eğitim düzeyi yüksek kesimlerini oluşturmaktadır. Bir başka deyişle, küçük-burjuvazinin aydın kesimini içermektedir. Bunların herşeyde olduğu gibi, ithalatta meydana gelen büyük artış karşısında "endişeye gerek yok" türünden açıklamalar yapmaları çok doğaldır.
      İthalatta meydana gelen büyük artışın ortaya koyduğu en temel gerçek ise, 2000 yılı sonu itibariyle ithalatın 60 milyar dolarlar seviyesine ulaşabileceğidir. GSMH'nın 160-179 milyar dolar olduğu bir ülkede, 60 milyar dolarlık bir ithalat, üretmeden tüketmek anlamına gelmektedir. Bu sürecin, birkaç yıl içinde (IMF'yle yapılan stand-by anlaşması süresinde) ülkeyi ödemeler dengesi krizine sokacağını ve giderek Porto-Rico'laştıracağını söylemek için fazla bir ekonomi bilgisine sahip olmak gerekmemektedir. Bu ise, ülkenin geriye dönüşün olanaksız olduğu bir sürece girmesi demektir. "İstikrar tedbirleri"nin 2002 yılına kadar "tavizsiz uygulanması"yla varılacak yer, Türkiye'nin emperyalist metaların açık pazarı haline gelmesiyle sonuçlanacaktır. Bu durumda, ülke içi sanayi üretimi ile birlikte tarımsal üretimin alabildiğine gerilemesi kaçınılmaz olacaktır. Üretimdeki bu gerilemenin doğal sonucu ise insanların yaşamlarını sürdürebilmek için çalışacak iş bulamamalarıdır.
      Elbette "büyükler"in ve IMF'nin bu durumu gözönüne alarak bazı "planlar" yaptıkları da kesindir. Bu plan, ülkenin "turizm cenneti" haline getirilmesi ve insanların bu "cennet"in hizmetkarları olarak "iş sahibi kılınması" şeklindedir.
      Ve hemen Ertuğrul Özkök, Yalçın Doğan gibiler "fena mı? Bir yandan insanlar tatil yaparken, diğer yandan para kazanacaklar" diyerek "cennet"ten parseller satmaya başlayacaklardır. Ve yanlarında büyük bir tezahürat korosu "Avrupa, Avrupa duy sesimizi, gelen Türk'ün ayak sesi" diyerek onlara eşlik ederken, bunun yaratıcısı ve uygulayıcısı MHP olacaktır.
      O gün geldiğinde, 1980 öncesinde "ikinci bir Kerensky olmayacağım" diyen Ecevit'in "ikinci von Papen" olduğunu görecek olan küçük-burjuva aydınları için gidebilecekleri "öteki Türkiye" de olmayacaktır. Tek "Türkiye", faşist mafyaların siyasal yönetimi altında "zevk, eğlence ve fuhuş cumhuriyeti" olarak önlerine serilmiş olacaktır. O zaman, ya o "turizm cenneti" "Türkiye"de, deniz kenarındaki devre mülklerinde beyaz elbiselerinin altına nasıl beyaz çorap giyebileceklerinin hayali ile yaşam sürdürecekler ya da ...




---