KARL MARKS
GRUNDRISSE
İkinci Kitap



Karl Marx’ın Grundrisse Der Kritik der Politischen Ökonomie (Rohentwurf) 1857-1858 Anhang 1850-1859 (Dietz Verlag, Berlin 1953/75) başlıklı yapıtı Almancasından dilimize çevrildi ve kitap Fransızcasıyla (Manuscrits de 1857-1858 “Grundrisse”, Première partie, Ouvrage publié sous la responsabilité de Jean-Pierre Lefebvre, Editions Sociales, Paris 1980) ve İngilizcesiyle (Grundrisse Foundations of the Critique of Political Economy (Rough Draft), translated with a foreword by Martin Nicolaus, Penguin Books in association with New Left Review, London 1973/93) karşılaştırıldıktan sonra Sol Yayınları tarafından Grundrisse - Ekonomi Politiğin Eleştirisinin Temelleri [İkinci Kitap] adıyla Kasım 2013 (Birinci Baskı: Nisan 2003) tarihinde, Ankara’da yayınlanmıştır.

Eriş Yayınları tarafından düzenlenmiştir.
e-posta: Kurtuluş-Cephesi Dergisi




İ Ç İ N D E K İ L E R

SERMAYE BÖLÜMÜ
[DEVAM]
9

9

İkinci Kesim: Sermayenin Dolaşım Süreci [Devam]

9

          Emeğin emekle değişimi işçinin mülksüzlüğüne dayanır.

10

          Sermayenin dolaşımı ve paranın dolaşımı. – Her sermayenin çerçevesi içinde değerin koşulu (alet vb.). – Dolaşımın uğrakları: üretim süreci ve dolaşım süreci. ...

17

          Dolaşım giderleri. – İletişim ve taşıma araçları. (İş kollarının bölünmesi.) (Birçok işçinin birleşmesi. Bu birleşmenin üretken gücü.) (Yığınsal işbirliği.) – Üretimin genel koşullarının özel koşullardan farkı.

25

          Pazara taşıma (dolaşımın alansal koşulu) üretim sürecine girer. Dolaşımın zaman öğesi, kredi. – Sermaye, döner sermayedir. – Para dolaşımı salt görüntüdür. – Sismondi. Cherbuliez. (Sermaye. Sermayenin çeşitli bileşenleri.)

28

          Dolaşımın değer belirlenimi üzerindeki etkisi. – Dolaşım zamanı = değerlenmeme zamanı. – Kapitalist üretim tarzının daha önceki tüm tarzlardan farkı (evrensellik vb.).

33

          Dolaşım ve değer-yaratımı. (Dolaşım koşulları içinde farklı sermayeler arasında eşitlenme.) Sermaye bir değer-yaratım kaynağı değildir. – Dolaşım giderleri. – Üretimin sürekliliği dolaşım zamanının ortadan kaldırılmasını gerektirir.

38

                    [Artı-Değer ve Kâr Teorileri]

38

          Ramsay. Dolaşım zamanı. Dolayısıyla sermayenin kârın kaynağı olduğu sonucuna varır. – Ramsay. Artı-değer ve kâr ve değer yasası konusunda karışıklık. (Ricardo’nun yasasına göre artı-değer yok.)

49

          Artı-değer ve kâr. Örnek (Malthus). – Kâr ve artı-değer. Malthus. – Emek ile emek-gücü arasındaki fark.

64

          Uyuyan sermaye. Sermayenin öngelen artışı olmaksızın üretimin artışı. Bailey.

66

          Wade’in sermaye açıklaması. Sermayenin salt aracısı olarak emek. Sermaye,

71

          Rossi. Sermaye nedir? Hammadde sermaye midir? Bunun için ücret gerekli midir? (Approvisionnement, sermaye mi?)

75

          Malthus. Değer ve ücret teorisi. (Sermaye oranla, emek yalnızca kısımla ilgilidir. Artı-değer ve kâr üzerine olan notlarıma bakınız.) Ricardo’nun teorisi. (Carey Ricardo’ya karşı.) Malthus: Ücretin oranla ilgisi yok. Malthus’un değer teorisi.

79

          Kapitalist üretimin amacı değerdir (para), meta, kullanım-değeri vb. değildir. Chalmers. – Ekonomik çevrim. – Dolaşım süreci. Chalmers.

81

          Geri-dönüşte farklılık. Üretim sürecinin kesintiye uğraması (ya da daha doğrusu bunun emek süreciyle örtüşmemesi). Üretim sürecinin toplam süresi. (Tarım, Hodgskin). Üretimin eşit-olmayan dönemleri.

82

          Serbest işçi kavramında yoksulluk vardır. Nüfus ve fazla-nüfus vb.

86

          Gerekli-Emek. Artı-Emek. Artı-Nüfus. Artı-Sermaye.

88

          A. Smith. Özveri olarak emek. (Senior’un kapitalistin özverisi teorisi.) (Proudhon’un artısı) – A. Smith. Kârın kökeni. İlksel birikim. – Wakefield. – Köle emeği ve özgür emek. – Atkinson. – Kâr. – Kârın kökeni. MacCulloch.

93

          Artı-Emek. Kâr. Ücret. İktisatçılar. Ramsay. Wade

93

          Durağan sermaye. Sermayenin geliri. Sabit sermaye. John St. Mill.

95

          Sermayenin dönüşümü. Dolaşım süreci. Üretim süreci. Dönüşüm. Yön değiştirme. Sermaye dolaşım halindedir. Sabit sermaye de. Dolaşım gideri. Dolaşım zamanı ve emek-zamanı. (Kapitalistin serbest zamanı.) (Taşıma giderleri.)

109

          Dolaşım. Storch. – Sermayenin başkalaşması ve metanın başkalaşması. – Sermayenin biçim ve madde değişimi. Sermayenin değişik biçimleri.

113

          Sabit sermaye ve döner sermaye. – (Fazlalık. Proudhon. Bastiat.) – Mill Anderson. Say. Quincey. Ramsay. – Faizin faizinde güçlük,..

121

          Değişmeyen ve değişen sermaye .

121

          Rekabet.

124

          Artı-Değer. Üretim zamanı. Dolaşım zamanı. Devir zamanı.

126

          Rekabet.

127

          Artı-değer. Üretim zamanı. Dolaşım zamanı. Devir zamanı. Sermayenin üretim zamanındaki bölümü. – Dolaşım zamanı. – Artı-değer ve üretim evresi. Sermayenin yeniden-üretim sayısı = devir sayısı. – Toplam artı-değer vb.

135

          Sermayenin dolaşımda biçim değişimi ve madde değişimi. M[eta]–P[ara]–M. P–M–P.

136

          Üretim zamanı ile emek-zamanı arasındaki fark. – Storch. Para. Ticaret katmanı. Kredi. Dolaşım.

140

          Küçük dolaşım. Sermaye ile emek-gücü arasındaki değişim süreci. Emek-gücünün yeniden-üretiminde sermaye.

144

          Dolaşımın üç tür belirlenmesi ya da tarzı. – Sabit sermaye ve döner sermaye. – Döner ve sabit sermaye olarak ayrılan sermayenin devir süresi.

154

          Emek-zamanı – Sabit sermaye. Emek araçları. Makine. Sabit sermaye. Emek-güçlerinin sermaye güçlerine aktarılması, hem sabit, hem de döner sermayede. – Sabit sermaye (makine) ne ölçüde değer yaratır. – Laudardale. – Makine yığınlarca işçi gerektirir.

161

          Sermayenin iki özel türü olarak sabit sermaye ve döner sermaye. – Sabit sermaye ve üretim sürecinin sürekliliği. – Makine ve canlı emek. (Buluş uğraşısı.)

162

          Burjuva üretimin temeli (değer ölçüsü) ile onun kendi gelişmesi arasındaki çelişki. Makineler vb.

164

          Sabit sermayenin gelişmesinin önemi (genel olarak sermayenin gelişmesi için). Sabit sermaye ve döner sermaye yaratımının oranı.

168

          Gerçek tasarruf –ekonomi– = emek-zamanında tasarrufa üretken gücün gelişmesi. Kullanılabilir (serbest) zaman ve emek-zamanı karşıtlığının kalkması. – Toplumsal üretim sürecinin doğru kavranması.

169

          Owen’in sanayi (kapitalist) üretimini tarihsel kavrayış biçimi.

171

          Yeni aracıların sermayesi ve değeri. – Sabit sermayenin kapsamı kapitalist üretimin yükseklik derecesini gösterir. – Hammaddenin, ürünün, üretim aletinin, tüketimin belirlenmesi.

173

          Sabit sermaye ile döner sermayeden oluşan sermayenin devir zamanı. Sabit sermayenin yeniden-üretim zamanı.

181

          Sabit sermaye ve döner sermaye. Economist. Smith. Döner sermayenin karşıt değerinin yıl içinde üretilmesi gerekir. Sabit sermaye için böyle değil. Bu, daha sonraki yılların üretiminin hizmetindedir.

186

          Sabit sermayenin ve döner sermayenin geliri.

188

          Özgür emek = gizli yoksulluk. Eden.

190

          Sabit sermayenin ürününe oranla değeri ne kadar az olursa, amaca o kadar uygundur. – Hareketli, hareketsiz, sabit ve döner.

196

Üçüncü Kesim: Meyve Veren Olarak Sermaye. Artı-Değerin Kâra Dönüşümü

196

          Kârın oranı. – Kâr oranlarının düşmesi. – Kâr oranı. – Kârın toplamı. – Atkinson. A. Smith. Ramsay. Ricardo. – Kâr olarak artı-değer her zaman daha az oranda olur. – Wakefield. Carey. Bastiat.

207

          Sermaye ve gelir (kâr). Üretim ve dağıtım. Sismondi. – Sermaye açısından üretim maliyeti. Sermaye açısından kâr. – Kârların eşitsizliği. Dengeleme ve toplumsal kâr oranı. – Artı-değerin kâra dönüşmesi. – Yasalar.

212

          Artı-değer = Artı-emeğin gerekli-emeğe oranı.

212

          Sabit sermayenin değeri ve üretken gücü. Basit sermayenin dayanıklılığı ve üretken gücü. – Toplumsal güçler, emeğin bölümü vb. sermayeye maliyet getirmez. – Makinelerin bundan farkı

215

          Makine ve artı-emek. Genel olarak artı-değer öğretisinin özetlenmesi.

217

          Temel üretim koşullarının ilişkisi. Sermayenin öğelerinin oranında değişme.

224

[Para ve Sermaye Bölümlerine Ekler]

224

          Para ve sabit sermaye, belli bir servet tutarı demektir. (Economist.) Sabit sermaye ve dolaşan sermaye ilişkisi. Pamuk iplikçiliği (Economist.)

225

          Kölelik ve ücretli emek (Steuart). – Devir yoluyla kâr. Steuart.

229

          Elisabeth’ten bu yana İngiltere’de yün sanayisi (Tuckett). İpekçilik (aynı yerde). Gene o dönemde demir. Pamuk.

231

          Ücretli emeğin oluşması. Başıboşluk. Tuckett.

232

          Birikim ve kâr oranı üzerine Blake’in söyledikleri. – Uyuyan sermaye.

234

          16. yüzyılın başında aile tarımı. Tuckett.

234

          Kâr, Faiz. Makinenin emek fonuna etkisi, Westminster Review.

235

          (Değerlerin ölçüsü ve fiyatların ölçütü olarak para. Paranın ölçü birimi teorilerinin eleştirisi.)

248

          (Dolaşım aracı ve paraya ilişkin teorilerin eleştirisi. – Dolaşım aracının paraya dönüşmesi. – Hazinenin oluşumu. – Ödeme araçları. – Metaların fiyatları ve dolaşımdaki paranın niceliği. – Paranın değeri.)

258

          Metanın değerini belirleyen emek değil, sermayedir. Torrens .

259

          En düşük ücret.

260

          1826’da pamuk makineleri ve işçiler. Hodgskin.

261

          Makine hammaddeyi nasıl sağlar? Keten sanayisi. Halat ipliği. Economist.

261

          Makine ve artı-emek.

263

          Sermaye ve kâr. Değer ürün olur. – Kapitalist üretimde çalışma koşullarına karşı işçinin tutumu. Sermayenin bütün bölümleri kâr getirir. – Pamuk fabrikasında sabit ve döner sermaye ilişkisi. Senior’da artı-emek ve kâr. Makinenin emeği uzatma eğilimi.

267

          İngiltere’de pamuk fabrikaları. Emekçiler. Makine ve artı-emek için örnek. – Symons’tan örnek. Glasgow. Buharlı dokuma fabrikası vb. (Kâr oranları için örnekler) – Makinelerin gerekli-emeği azaltışının çeşitli türleri. Gaskell – Emek, sermayenin doğrudan pazarıdır.

271

          Sermayenin gelişmesiyle birlikte emeğin çalışma koşullarının yabancılaşması. (Çevriltme.) Çevriltme kapitalist üretim tarzının temelidir, yalnızca onun bölüşümünün değil.

274

[Çeşitli Notlar]

274

          Merivale. Kolonilerde işçinin doğal bağımlılığının yerini yapay sınırlamalar alabilir.

275

          Makinenin vb. malzeme tasarrufu. Ekmek. Dureau de la Maile.

281

          Üretken tüketim. Newman. Sermayenin biçim değişimleri. Ekonomik çevrim. Newman.

283

          Dr. Price. Sermayenin içkin gücü.

284

          Proudhon. Sermaye ve basit değişim. Fazlalık. – Emekçilerin mülkiyetsizliğinin zorunluluğu. Townsend. Galiani. Süreçte sınırsızlık. Galiani.

289

          Avanslar. Storch. – Tutumluluk teorisi. Storch. MacCulloch. Fazlalık. Kâr. Sermayenin dönemsel yıkımı. Fullarton. – Arnd – İlkel faiz

290

          Para – Satınalmanın genel gücü. (Chalmers.)

291

          Faiz ve kâr – Carey. İngiltere’de rehin.

295

          Ustanın yerini tüccar nasıl alır?

296

          Tüccar serveti.

301

          Eşdeğerlerle ticaret olanaksızdır. Opdyke.

301

          Anapara ve faiz

303

          Paranın çözüştürücü etkisi. Mülkiyetin parçalanması için araç olarak para.

310

          İki ulus kâr yasasına göre değişim yapabiliyorsa, her ikisi de kazanır, ama birisi her zaman daha kazançlı çıkar.

317

Değer
319 Bastiat ve Carey

324

          Ücretler Üzerine.

329

7 Defterlerin Dizini

336

Defterlerimle İlgili Referanslar [Marx’ın Yaptığı İçindekiler Özeti]
   

350

Adlar Dizini

358

Kaynaklar Dizini

366

Marx’ın Çalışmalarında Kullandığı Çoğu Latince Öteki Dillerdeki Sözcük ve Deyimler

368

Marx’ın Elyazması Defter ve Sayfa Numaralarına Karşılık Gelen Sayfalar




Sayfa başına gidiş