Mevcut Durum Üzerine
     

        “Ülkemizde gelişen son olaylar, özellikle 28 Şubat günü yapılan MGK toplantısıyla birlikte görülmeye başlayan gelişmeler, Refahyol hükümetinin ‘bugün ya da yarın’ düşürülmesine yönelik propaganda ve girişimlerle sürüp gitmektedir. Son olarak Genelkurmay Başkanlığı’ nın, önce savcılar ve yargıçlara, daha sonra gazetecilere yönelik olarak düzenlediği ‘şeriatçılık brifingi’, Refahyol hükümetinin düşürülmesine yönelik faaliyetlere yeni bir boyut getirmiştir.
        Çok açık bir biçimde Genelkurmay Başkanlığı’nın ‘şeriatçılık brifingi’nde ortaya konulduğu gibi, ‘gerekirse silah kullanma’ kamuoyunun gündemine sokulmuştur. Bugüne kadar 12 Mart ve 12 Eylül dönemlerinde ‘cumhuriyeti ve anayasal düzeni koruma harekâtı’ düzenliyorum diye oligarşi adına askeri darbe yapan ordu, bu kez yeni bir ‘harekât’ hazırlığına yöneldiğini ilan etmektedir.
        28 Şubat tarihinde yapılan MGK toplantısında alınan kararlar ve bu kararlara karşı Refah Partisi’nin karşı duruşu, neredeyse ‘darbe’ sözcüğünü günlük bir ifade haline getirmişti. 10-11 Haziran günü Genelkurmay Başkanlığı’ nın düzenlediği ‘şeriatçılık brifingi’, ordunun ‘hükümete el koyması’ yönündeki beklentileri daha da hızlandırmıştır. Hemen hemen tüm gazetelerin manşetlerine yansıyan, ordunun, ‘durumdan vazife çıkardığı’ şeklindedir. Bunun anlamı, Genelkurmay’ın her an Refah Partisi’ne yönelik olarak bir askeri harekâta girişebileceğidir. Ancak bunun doğrudan yönetime ordunun ‘el koyması’ ile değil, ‘sivil bir hükümet’le birlikte gerçekleştirilmesi ‘gereği’, bugün için ön planda tutulmaktadır. Bu nedenle de, Refahyol hükümetinin TBMM’de ‘düşürülmesi’ gündemdeki ‘birinci’ sırasını korumaktadır.
        Gelişen olaylar içinde diğer bir önemli olgu ise, oligarşinin resmi zor güçlerinin (ordu) PKK’ye yönelik olarak Kuzey Irak’da başlattığı askeri harekât olmuştur. Neredeyse birkaç yılda bir tekrarlanan, yani ‘rutin’ bir iş haline gelen Kuzey Irak harekâtlarının bu sonuncusu, ülkede gelişen olaylarla birlikte ele alındığında çok daha farklı sonuçlara doğru geliştiği gözlemlenebilmektedir.
        Olayları yakından izleyenlerin bildikleri gibi, bu gelişmeler birdenbire ortaya çıkmamıştır. Öyle ki, ne Refah Partisi’nin şeriatçılığı yeni bir gelişmedir, ne de Refahyol hükümeti yeni kurulmuştur. Refahyol hükümetinin kuruluşunun üzerinden 11 ay geçtiği düşünülecek olursa, bu gelişmelerin tesadüf olmadığı ya da salt Genelkurmay’ın ‘şeriatçılık’ konusunda ‘duyarlılığı’ndan kaynaklanmadığı görülecektir.
        28 Şubat’dan itibaren Genelkurmay ile Refah Partisi arasında başlayan ‘gerginlik’, Sincan’da ‘tankların gezintisi’ ile tırmandırılmış ve Mayıs sonunda yapılan olağanüstü YAŞ (Yüksek Askeri Şura) toplantısında ‘şeriatçı subaylar’ın ordudan çıkartılması ile yeni bir evreye girmiştir. 28 Şubat’tan itibaren gelişen olaylara baktığımızda, Genelkurmay’ın kamuoyuna yönelik propagandasındaki artışa paralel olarak, ‘laiklik’ konusunun giderek birinci plana çıktığı ve buna bağlı olarak ‘laiklerin’ kitlesel eylemlerinin başladığı görülmektedir. Özellikle CHP’yle sürdürülen ‘laik muhalefet’ hareketi, neredeyse Genelkurmay ile eşgüdümlü olarak hareket etmektedir. ÖD Partisi’nde toplaşan kimi eski ‘solcu’ küçük-burjuva aydınların, CHP temelinde geliştirilen ‘laik muhalefet’in yeni bir unsuru olarak devreye girmeleri de aynı günlere rastlamıştır. Özellikle Çiller’in ‘Sultanahmet mitingi’nden sonra aynı meydanda ÖD Partisi’nin miting düzenlemesi ve ‘Ne Refahyol, Ne Hazırol’ söylemini güncelleştirmesi, aynı zamanda ÖD Partisi’nin işlevini de ortaya koymaktadır.
        Bugün kendisine ilerici, demokrat, yurtsever diyen hemen herkes, bu gelişmelerin nasıl evrileceğini büyük bir merak ve beklentiyle izlemektedirler. Ancak hiç kimse, bu gelişmelerin evrimi ve sonuçları hakkında açık ve kabul edilebilir birşeyler ortaya koyabilecek durumda bulunmadıkları için, herşey bir ‘beklenti’nin pasifizmi içinde izlenmektedir. Zaman zaman yapılan CHP ya da ÖD Partisi mitingleri, yahut Z. Livaneli konseri kitlelerin hareketlenmesi olarak sunulmuşsa da, bunların oluşumu gözönüne alındığında, herşeyin açık bir ‘pasiflik’ içinde beklendiği olgusu belirginleşmektedir.
        Aynı türden pasif bir beklenti ve olayları izleme anlayışı ülkemiz solundaki hemen tüm örgütlerde egemen unsur durumundadır. Ancak bu bekleyiş ve izleme tutumu, örgütten örgüte değişen niteliklere sahipse de, genel olarak oligarşiye karşı bir güç olarak görülen ‘şeriatçı’ kesimlere karşı izlenen ‘müttefik’ kavrayışına paralel gelişmektedir. Özellikle ‘müslüman halkımız’a yönelik açıklamalar, bildiriler yayınlayan ve ‘inananlar’ın ‘dini inançları hor görülüyor, karalanıyor veya istismar ediliyor’ diyerek propaganda yapan kimi sol örgütlenmeler, bu gelişmeler karşısında sessiz kalmayı ya da gerçeklikle ilgisi olmayan yanları öne çıkartmakla yetinmeyi bir politika haline getirmişlerdir. Kendi içinde ‘politika’ yaptığını ya da mevcut durumu değerlendirdiğini ileri süren kimi örgütlenmeler de, yaptıkları tahlillerde, gelişen olaylar içindeki tekil olguları ele almakla yetinmektedirler. Genellikle ajitasyona yönelik olarak yapılan bu ele alış tarzı, ÖD Partisi’nde somutlaştığı gibi, ‘hem Refahyol’a, hem de devlete’ karşı olmak şeklinde kendisini dışa vurmaktadır. Oysa ki, böyle bir tutum, olayların nereye doğru evrileceğini bilmeyen kitleler açısından, sadece mevcut statünün devam etmesi gerektiği şeklinde bir anlayış ortaya çıkarmaktadır.
        Solda görülen diğer bir tutum ise, gelişen olayların, özellikle Genelkurmay’ın şeriatçılığa yönelik hareketiyle ortaya çıkan olayların, ülkemizdeki ‘devrim durumunu’ geliştirdiği şeklinde olmaktadır. Bir başka deyişle, egemen sınıfların kendi içlerinde çatışmaya girmeleri, yani egemen sınıflar arasındaki çelişkinin keskinleşmesi, ‘yeni politikalar’ için uygun bir zemin hazırladığı düşünülmektedir. Çünkü gelişen bu ‘çatışma’ durumu, devlet otoritesini zaafa uğratacaktır. İlk bakışta çok mantıklı gelen bu yaklaşım, ülkemizdeki mevcut durumun diğer yanlarını, özellikle de kitlelerin depolitizasyonu ve pasifikasyonunu görmezlikten geldiği için, sadece ajitatif bir söylemden öteye geçememektedir.
        Tüm bu gelişmeler içersinde belirleyici olan, mevcut durumun doğru bir tahlilini yapmak ve bu durum tahlili çerçevesinde sınıf ilişkilerini ve çelişkilerini doğru olarak belirlemektir. Bu yapılabilindiği oranda, gelişen olaylar karşısında tavırsız kalmamak, beklenmedik gelişmeler karşısında tereddüte düşmemek ve daha da önemlisi kitleleri bilinçlendirmek olanaklı olacaktır.” [1*]

        “Tekelci burjuvazinin en önemli kuruluşu olarak TÜSİAD, sınıf üyelerinin doğrudan ve yüz yüze oldukları bir oluşumdur. TÜSİAD, çözüm ya da çıkış yolu için, öncelikle kendi bünyesinde ortak bir program hazırlamaya yöneldi. Bu hazırlık, tam anlamıyla tekelci burjuvazi içindeki çelişkilerin, bir süre için çatışmadan uzak tutulmasını sağlayacak bir protokol oluşturmaya yönelikti. Bu protokol, karşılıklı olarak tekelci burjuvaların birbirlerinin ‘nüfuz alanlarına saygı’ temelinde, kendi dışlarındaki sınıf ve tabakalara karşı bir ekonomik, toplumsal ve siyasal plana dayalı olacaktı. Bu planın temel hedefi, hükümet değişiklikleriyle değişmeyecek tek bir politikanın devlete egemen kılınmasıydı. Bu öz olarak, oligarşinin tekelci burjuvazi tarafından oluşturulması ve tüm devlet aygıtına oligarşinin mutlak biçimde egemen olması demekti. Böylece I. Erim Hükümeti ile 1971’de yapılmak istenen, ama THKP-C’nin silahlı eylemleri sonucu başarılamayan amaçlar yeniden gündeme getiriliyordu. (12 Mart’ta başlayan sürecin 12 Eylül ile birlikte tamamlanması esprisi.)
        İşbirlikçi-tekelci burjuvazinin oligarşiyi tek başına oluşturacağı bir süreçte uygulanacak ‘tek politika’, herşeyden önce halkın devrimci mücadelesine karşı bir politika olacaktı. Bu genel ve sürekli bir pasifikasyon ve depolitizasyon politikasının “devlet politikası” haline getirilmesi demektir. Şüphesiz egemen sınıfların baskı aygıtı olarak devlet, her zaman ve her yerde, devrimci mücadeleyi engellemeye ve yok etmeye yarayan bir araçtır. Ancak buradaki genel amaç, 1980 Türkiye’sinde, hükümet değişiklikleriyle değişen uygulama farklılıklarının ortadan kaldırılmasıdır. Küçük-burjuvazinin ülke tarihinden gelen etkinliği, ordu içinde 12 Mart’ta kırılmış olmasına karşın, aynı şey bürokrasi içinde söz konusu olamamıştı. Bu da oligarşinin devlete mutlak biçimde egemen olmasını engelliyordu ve 1971’de bozulmuş olan ‘nispi denge’nin son kalıntıları da temizlenmeliydi. Böylece, temel politika, ‘geleneksel’ bürokrasinin tasfiyesi ve ‘teknokratlar’ yönetiminin kurulması olarak tamamlanıyordu. İşbirlikçi-tekelci burjuvazinin ‘tek politika’sının üçüncü düzeyi ise, sanayiyi, yani kendilerini temel alan bir ekonomi-politikanın ‘devlet politikası’ haline getirilmesine ilişkindi.” [2*]

        “Gelinen noktada oligarşi dışındaki gruplar daha değişik ilişkilerle yeni yollar aramaya koyuldular. Bunun ilk görünümü T. Sunalp başkanlığında MDP’ nin kurulması oldu. ‘12 Mart holdingleri’nin partisi olarak MDP, 12 Mart döneminin bir generali ile kurulması hiç de rastlantı değildi. Bu noktada öylesine bir uyum oluşmuştur ki, 1973 Cumhurbaşkanlığı seçiminde F. Gürler’in seçilmesi için Demirel’i ‘zorlayan’ asker grubunun başında T. Sunalp bulunuyordu ve bilindiği gibi Demirel bunu kabul etmemişti. (Şüphesiz Demirel’in böyle bir uzlaşmaz tavır içine girmesinin nedeni, ardında tekelci-burjuvazinin bulunmasıydı.)
        Oligarşi dışındaki sömürücü sınıfların oluşturduğu diğer bir koalisyon ise BTP olarak ortaya çıktı. AP’nin devamı olarak kurulan BTP, AP’nin eski sınıfsal temelinden oldukça uzaktı. Büyük ölçüde Anadolu sanayi ve ticaret burjuvazisine dayanıyordu. Ama elindeki siyasal kadrolar aracılığıyla önemli bir oy potansiyeline sahipti. Bu durum MDP’nin yok olması demek olduğu kadar, tekelci burjuvazi için de yeni tavizler demekti. Sonuçta BTP kapatıldı.
        Sömürücü sınıflar içindeki bu oluşumlar yanında, kamuoyuna yansımayan bir başka oluşum bulunuyordu. T. Özal’ın başını çektiği belli bir ‘teknokratlar’ grubu parti kurma hazırlığı yapıyordu. Bu girişim, oligarşinin tam desteğinde yürütülüyordu. Öyle ki 1980 yılında olduğu gibi TÜSİAD devreye girmiş ve doğrudan görüşmelerle yeni bir sömürücü sınıflar birliği oluşturmaya yönelmişti. Tekelci-burjuvazinin bu yeni girişimi, temel olarak, kendi dışındaki sömürücü sınıfları fraksiyonlar ve bireyler düzeyinde birleştirmeye dayanıyordu. Daha ucuza mal olacak bir taviz politikası uygulanarak, karşı gücü bölmek en önemli hedefti. Son tahlilde tekelci burjuvazinin kendi ekonomik gücünü kullanarak (‘rüşvet’ yoluyla, daha tam deyişle adam satın alarak) bazı fraksiyonları ya da bireyleri kendi etrafında toplama demekti. Tarihsel olarak, burjuvazinin aristokrasiye karşı uyguladığı bir politika olarak İngiltere’ de oldukça başarılı olmuştu. Olası bir başarının olanaklarından yararlandırma (devlet kredileri, teşvikler, ihaleler vb. olanaklar) ile tekelci-burjuvazinin sahip olduğu bankalardan kredi sağlama önceliği ve şirketlerin ihalelerinin verilmesi olarak sunulan bu rüşvet oldukça etkili oldu. Artan enflasyon ve yüksek kredi faizleriyle iflas eşiğine gelmiş sanayi ve ticaret burjuvazisinin büyük bir kısmı, bu yolla T. Özal’a bağlandı. Ve yine ihracat teşvikleri ve devlet ihalelerinden yararlanma önceliği vaadiyle büyük toprak sahipleri, büyük sürü sahipleri ve Anadolu tüccarları ittifaka sokuldu. (Zaten BTP’nin kapatılmasıyla bu kesimler politik planda etkili olamayacaklarını görmüşlerdi.) Geriye kalan küçük sanayiciler ve büyük esnaf çevreleri, büyük ölçüde tekelci-burjuvaziye bağlı olduklarından, yeni iş olanakları vaadiyle kazanıldı.
        Böylece MDP ve BTP (sonra DYP) yönünde gücünü kullanan bazı gruplar dışındaki tüm sömürücü sınıflar ve politik olarak etkin kesimler ANAP etrafında birleştirildiler. Bu birlik, 1965 yılındaki AP’yi oluşturan egemen sınıfların ittifakından pek farklı değildi, ama 1969’da dağılan bu ittifaktan daha fazla üstünlüğe sahipti. Bu da tekelci burjuvazinin ekonomik gücünün olağanüstü artmış olmasıydı. (Ama gene de sömürücü sınıfların politik koalisyonu olduğu unutulmamalıdır.) T. Özal’ın ‘dört eğilimi birleştirdik’ sözleri, işte bu ittifakı ifade eder.
        Bu ittifak, temelde, tekelci-burjuvazinin ekonomik rüşvetlerine, ‘adam satın almasına’ dayandığı için, geçmiş dönemin tavizlere dayalı olarak kurulmuş ittifaklarından çok daha kalıcı niteliktedir. Ama ülkedeki sürekli ekonomik bunalım, tekelci- burjuvazinin rüşvetlerinin sürekliliğini engelleyeceği için (ve de engellediği oranda), her an eski taviz politikasına dönülmesi mümkündür. Bu dönüş bir süre daha ittifakı ayakta tutsa da, kalıcılığını sağlayamayacaktır. (Bugün ANAP Hükümetinin oluşturduğu fonlar ve devlet kredilerinin dağılımı, rüşvet politikasının giderek etkisizleştiğini göstermektedir. Öyle ki, bu politika seçimlerde, halk kitlelerine dağıtılan ‘yiyecek paketleri’, Fak-Fuk-Fon’un paraları olarak ‘tabana’ yönelmiştir. Bu da iç ittifakın bozulmaya yöneldiğini göstermektedir).” [3*]