KARL MARKS
GRUNDRISSE
Birinci Kitap



Karl Marks’ın Grundrisse Der Kritik der Politischen Ökonomie (Rohentwurf) 1857-1858 Anhang 1850-1859 (Dietz Verlag, Berlin 1953/75) başlıklı yapıtı Almancasından çevrildi ve kitap Fransızcasıyla (Manuscrits de 1857-1858 “Grundrisse”, Première partie, Ouvrage publié sous la responsabilité de Jean-Pierre Lefebvre, Editions Sociales, Paris 1980) ve İngilizcesiyle (Grundrisse Foundations of the Critique of Political Economy (Rough Draft), translated with a foreword by Martin Nicolaus, Penguin Books in association with New Left Review, London 1973/93) karşılaştırıldıktan sonra Sol Yayınları tarafından Grundrisse - Ekonomi Politiğin Eleştirisinin Temelleri [Birinci Kitap] adıyla Kasım 2013 (Birinci Baskı: Kasım 1999) tarihinde yayınlanmıştır.

Eriş Yayınları tarafından düzenlenmiştir.
e-posta: Kurtuluş-Cephesi Dergisi




İ Ç İ N D E K İ L E R

11 Sunuş
31 [Sol Yayınlarının Notu]

A. GİRİŞ
20

20

I. Üretim, Tüketim, Bölüşüm, Değişim (Dolaşım)

20

1. Üretim

20

          Bağımsız Bireyler. 18. Yüzyıl Fikirleri.

22

          Tarihsel Üretim İlişkilerinin Sonsuzlaştırılması.

22

          Genel Olarak Üretim ve Bölüşüm. Mülkiyet.

25

2. Üretimin Bölüşümle, Değişimle, Tüketimle Genel İlişkisi

26

          [Tüketim ve Üretim]

30

          Bölüşüm ve Üretim

33

          c1) Son Olarak Değişim ve Dolaşım

33

          Değişim ve Üretim

35

3. Ekonomi Politiğin Yöntemi

42

4. Üretim. Üretim Araçları ve Üretim İlişkileri. Üretim İlişkileri ve Dolaşım İlişkileri. Üretim ve Dolaşım İlişkilerine İlişkin Olarak Devlet ve Bilinç Biçimleri. Hukuksal İlişkiler. Aile İlişkileri



PARA BÖLÜMÜ
45

45

          Alfred Darimon: De la Reforme des Banques

67

          [Paranın Doğuşu ve Özü]

94

          [Para İlişkilerinin Taşıyıcısı Olarak Değerli Metaller]

95

a) Öteki Metallerle İlişkisi Yönünden Altın ve Gümüş

100

b) Farklı Metaller Arasında Değer Oranı Dalgalanmaları

106

          [Paranın Çevrimi]

107

          [Değerlerin Ölçüsü Olarak Para]

112

          Dolaşım Aracı Olarak Para]

120

c) Zenginliğin Maddi Temsilcisi Olarak Para (Paranın Birikimi; Bundan Önce Sözleşmelerin Genel Konusu vb. Olarak Para)



SERMAYE BÖLÜMÜ
148

148 Sermaye Olarak Para Bölümü [Paranın Sermayeye Dönüşümü]
148

          Basit değişim. Değişim yapanların ilişkileri. Eşitlik, özgürlük vb. uyumları. (Bastiat. Proudhon.)

158 Birinci Kesim: Sermayenin Üretim Süreci
158

          Sermaye. Değerlerin toplamı. – Toprak mülkiyeti ve sermaye. – Sermaye dolaşımdan gelir. İçerik değişim-değeri. – Ticaret sermayesi, para sermaye ve para faizi. – Dolaşım bir başka süreci önvarsayar. Önvarsayılan uçlar arasında devinim.

162

          Dolaşımdan kapitalist üretime geçiş. – Sermaye nesneleşmiş emektir vb.. – Değerin üretimi için değer toplamı.

165

1) Dolaşım ve Dolaşımdan Gelen Değişim-Değeri Sermayenin Önkoşuludur

169

2) Dolaşımdan Gelen, Dolaşımın Önkoşulu Olan, Dolaşımda Emek Aracılığıyla Korunan ve Çoğalan Değişim-Değeri

169

          Ürün ve Sermaye. Değer ve Sermaye. Proudhon.

170

          Sermaye ve emek. Değişim-değeri ve değişim-değeri için kullanım-değeri. – Para ve onun kullanım-değeri (emek), bu ilişkide sermaye. Değerin kendi kendini çoğaltması onun tek hareketidir. – Hiçbir kapitalistin kâr elde etmeksizin sermayesini kullanmayacağı deyimi. – Maddesine göre sermaye nesneleşmiş emektir. Karşıtı: canlı, üretken (yani değer koruyan ve artıran)emek. – Üretken emek ve hizmet olarak emek. – Üretken olan ve olmayan emek. A. Smith vb.. – Lauderdale anlamında hırsız ve üretken emek.

177

          Sermayenin emekle değişiminde iki farklı süreç. (Burada sermayeyle değişilenin kullanım-değeri, özgül ekonomik biçime aittir vb..)

178

          Sermaye ve modern toprak mülkiyeti. – Wakefield.

184

          Sermaye ile emek arasında değişim. Parça başına ücret. – Emek-gücünün değeri. – Ücretli işçinin genel servetteki payı yalnızca miktar olarak belirlenir. – İşçinin eşdeğeri para. Öyleyse sermaye karşısında eşit. – Ama onun değişiminin amacı gereksiniminin karşılanmasıdır. Onun için para yalnız dolaşım aracıdır. – İşçinin zenginleşme aracı olarak tasarruf, feragat. – İşçinin değersizliği ve değersizleşmesi sermayenin bir koşuludur.

190

          İşçi karşısında sermaye yalnız nesnel zordur. Kişisel değeri yoktur. – Hizmetten farklılığı. – Sermaye ile değişimde işçinin amacı – Tüketim. Durmadan yeniden başlama zorunluluğu: İşçinin sermayesi olarak emek. (Sermaye olarak emek-gücü!) – Ücret üretken değildir.

192

          Sermaye ile emek arasındaki değişim basit dolaşıma girer, işçiyi zenginleştirmez. – Emek ve mülkiyet ayrılığı bu değişimin önkoşuludur. – Emek nesne olarak mutlak yoksulluk, özne olarak servetin genel olanağıdır. – Emek özel belirlenimi olmaksızın sermaye karşısındadır.

194

          Emek sürecinin sermayeye soğurulması (Sermaye ve kapitalist).

199

          Sermayenin içeriği olarak üretim süreci. – Üretken ve üretken-olmayan emek (üretken emek - sermaye üreten). – İşçi, emeği ile değişim-değeri olarak, kapitalist kullanım-değeri olarak ilişkilidir vb.. – İşçi, emeğini servet üreten güç olarak bırakır [entäussert sich]. (Sermaye onu bu haliyle kendine maleder.) – Emeğin sermayeye dönüşmesi vb.. Sismondi, Cherbuliez, Say, Ricardo, Proudhon vb..

205

          Değerlenme süreci. – (Üretim maliyeti). – (Artı-değer değişimle açıklanamaz. Ramsay. Ricardo.) Kapitalist kendi ücreti vb. ile geçinemez. (Zorunlu ama üretken-olmayan üretim giderleri.) – Değerin salt kendini koruması, çoğalmaması, sermayenin özüne aykırı düşer.

211

          Sermaye üretim maliyetine sermaye olarak girer. Faiz getiren sermaye. Proudhon.

213

          Artı-değer. Artı-emek-zamanı. – Ücret üzerine Bastiat. – Emeğin değeri. Nasıl belirlenir? – Değerlenme sermayenin korunmasıdır. Kapitalist yalnız işiyle geçinemez vb.. – Sermayenin değerlenmesinin koşulları. Artı-emek-zamanı vb.. – Sermaye ne ölçüde üretkendir (artı-emeğin yaratıcısı olarak vb.), yalnız tarihsel-geçişli nitelikte. – Jamaika’da özgür zenciler. – Bağımsızlaşmış servet, köle emeği ya da ücretli emek ister (her iki halde zorla çalışma).

217

          Artı-değer. Ricardo. Fizyokratlar. A. Smith. Ricardo

223

          Artı-değer ve üretken güç. Bunlar arttığı zaman ilişki. – Sonuç. – Emeğin üretken gücü, sermayenin üretken gücüdür. – Gerekli-emeğin azalışıyla orantılı olarak, sermayenin değerlenmesi güçleşir.

223

          Sermayenin değerinin artışı üzerine.

240

          Emek işlediği malzemenin ve kullandığı aletin değerini yeniden-üretmez. Emek sürecinde kendi nesnel koşulları olarak onlarla ilişkiye girerek, bunların değerini korur. Bu canlandırıcı ve koruyucu güç sermayeye bedavaya malolur; daha çok sermayenin kendi gücü olarak ortaya çıkar vb.

244

          Mutlak artı-emek-zamanı. Göreli olanı. – Malzemede vb. varolan emek-zamanını eşanlı olarak koruyan, canlı emeğin niceliği değil, emek olarak onun niteliğidir. – Doğrudan üretim sürecinde biçim ve öz değişimi. - Üretimin önceki basamağının daha sonraki yoluyla korunması, basit üretim sürecinde içerilir vb. – Eski kullanım-değerinin yeni emek yoluyla korunması vb. – Üretim süreci ve değerlenme süreci. Nesneleşmiş emek miktarının korunması, yeni emek için kullanım-değerleri olarak onun niteliğinin canlı emekle olan ilişkisi yoluyla korunması sonucu olur. – Gerçek üretim sürecinde emeğin nesnel varlık koşullarından ayrılığı ortadan kalkar. Ama bu süreçte emek sermaye ile birleşik duruma gelir vb.. Sermayenin kendini korumasının gücü olarak ortaya çıkar. Değerin ölümsüzleşmesi.

249

          Kapitalist artı-emeği, malzemenin ve aletin değerinin korunmasıyla birlikte, karşılıksız sağlar. Emek, eski emeğe yeni bir emek ekleyerek, aynı zamanda eski emeği korur, kalıcılaştırır. – Üründe değerlerin korunması sermayeye bedavaya malolur. – Kapitalist, günlük-emeği sahiplenerek, gelecekteki emeğe sahip olma bonosunu (ve sahiplenmeyi) sağlar.

254

          Kâr ile artı-değerin birbiriyle karıştırılması. Carey’in yanlış hesabı. – Eski değerin korunması için işçiye ödeme yapmayan kapitalist, eski sermayeyi korumak üzere işçiye verdiği izin için bir de geri ödeme ister. – Artı-değer ve kâr vb.. – Aletin ve ücretin tüketilmesinin farkı. Birincisi üretim sürecinde, ikincisi onun dışında tüketir. - Artı-Değerin çoğalması ve kâr oranının azalması. (Bastiat.)

266

          Aynı andaki işgünlerinin çoğalması. (Sermayenin birikimi.) Makineler. – Sermayenin değişmeyen kısmının, emek ücretine yatırılan değişen kısmına oranla büyümesi = emeğin verimliliğinin büyümesi. – Verimlilik artışında sermayenin, aynı sayıda işçiyi istihdam etmek üzere büyümesi gereken oran.

273

          Genel sermaye üzerinden yüzde, çok farklı oranları ifade edebilir. – Sermaye (mülkiyet gibi) emeğin üretkenliğine dayanır.

276

          Artı-emek-zamanının çoğalması. Aynı andaki işgünlerinin çoğalması (nüfus). (Nüfus, gerekli emek-zamanının azalışı yani canlı emek kapasitesi üretimi için gereken sürenin azalışı ölçüsünde artabilir.) – Artı-sermaye ve artı-nüfus. – Toplum için boş zamanın yaratılması.

279

İkinci Kesim: Sermayenin Dolaşım Süreci

279

          Sermayenin üretim sürecinden dolaşım sürecine geçiş. – Üretken güçlerin çoğalması yoluyla sermayenin kendisinin değersizleşmesi. (Rekabet). (Üretim süreci ve değerlenme sürecinin birliği ve çelişkisi olarak sermaye) Üretimin sınırı olarak sermaye. – Aşırı-Üretim. (İşçilerin kendi talebi.) – Kapitalist üretimin sınırları.

297

          Aşırı-Üretim. – Proudhon (İşçinin satın aldığı metanın fiyatında kârı vb. ödemesi ve gene de gerekli emek ücretini alması nasıl olabiliyor?) – Metanın fiyatı ve emek-zamanı. Fazlalık vb. (Fiyat ve değer vb.) – Kapitalist çok pahalıya satmaz; ama gene de maliyetinin üstünde satar. – Fiyat (oransal). Bastiat. Oransal fiyatın düşmesi. – Fiyat, sermayeye zarar vermeden değerin altına düşebilir. Fiyat çarpımında sayı ve birim (ölçü) önemlidir.

306

          Sermayenin özgül birikimi (Artı-emeğin (gelir) sermayeye dönüşmesi.) – Proudhon. Değer ve fiyat belirlemesi. Eski toplumlarda (köleler) artı-üretim değil, artı-tüketim.

307

          Genel kâr oranı. – Kapitalist yalnızca kendi üretim maliyetine satarsa, bu öteki kapitalistlere aktarımdır. İşçi bundan hemen hiçbir şey kazanmaz.

315

          Kapitalist üretimin sınırı. – Artı-emeğin gerekli-emeğe oranı. Sermaye tarafından tüketilen artının, sermayeye dönüşen artıya oranı. – Bunalımlar sırasında değersizleşme.

318

          Üretim sürecinden çıkan sermaye gene para olur.

321

          Artı-emek ya da artı-değer, artı-sermaye olur. Kapitalist üretimin bütün koşulları şimdi (ücretli) emeğin kendisinin sonuçlan olarak ortaya çıkar. Emeğin gerçekleşme süreci [Verwirklichungsprozess], aynı zamanda onun gerçeksizleşme sürecidir [Entwirklichungsprozess].

326

          Artı-sermaye I’in oluşması – Artı-sermaye II. – Mülk edinme yasasının dönüşmesi. – Üretim ve değerlenme sürecinin başlıca sonucu: Sermaye ve emek ilişkisinin, kapitalist ve işçi ilişkisinin yeniden-üretimi ve yeni üretimi.

329

          Sermayenin başlangıç birikimi. (Gerçek birikim). – Bir kez tarihsel olarak gelişmiş sermaye, kendi varlık koşullarını bizzat yaratır (oluşumunun koşulları olarak değil, varoluşunun sonuçları olarak). – (Ücretli emeğin tersine kişisel hizmetler) – Mülk edinme yasasının dönüşmesi, işçinin kendi ürününe gerçek yabancılığı [Fremdheit]. İşbölümü. Makineler vb..

339

          Kapitalist üretim öncesi biçimler. Sermaye ilişkisinin ya da ilkel birikimin oluşumu öncesi süreç üzerine.




Sayfa başına gidiş