Lenin: Ulusal Sorun Üzerine Bir Konferans İçin Tezler

Ulusal Sorun
(Bellekteki Tezler)

{	A)	Günümüzde ulusal sorunun önemi.
	B)	Tarihte ulusal hareketlerin yeri (sırasıyla, ulusal soruna tarihsel yaklaşım).
	C)	İki ulusal sorun teorisi.
	D)	Ulusların kendi kaderlerini tayin hakkı.
	E)	Azınlık haklarının eşitliği ve güven altına alınması. Özerklik.
	F)	Kültürde ulusal özerklik.
	G)	Parti örgütünde ulusal ilke.

Giriş

Bugünkü Tarihsel Dönemde
Ulusal Sorunun Önemi

1. Hükümetin ulusalcılığı. Tüm karşı-devrim, ulusalcı [sayfa 119] renklerle boyanmıştır.
2. İdem^[1*] — burjuva liberalizmi (Struve ve hempası).
3. Rus-olmayan uluslara (Rusya nüfusunun yüzde 57'si) yapılan inanılmaz, eşi görülmemiş baskı — ezilen uluslarda ulusalcılık (pan-Avrupa savaşı).
4. RSDlP programının ihlali (kendi kaderini tayin hakkının çarpıtılması + kültürde ulusal özerklik).
5. Yahudi ayrılıkçılığında bölünme. Ulusal yönden ayrı düşme (isolation).

6. Ulusal soruna tarihsel ve iktisadi açıdan bakılmalıdır. Ulusal sorun dünya ölçüsünde bir görüngüdür.
7. Ulusal hareketler çağı — ortaçağın sonu ve yeni bir dönemin başlangıcı,
b u r j u v a d e m o k r a t i k devrimler çağı. Her yerde ulusal hareketlerin görüldüğü zamanda.
8. Ekonomik temeller? Kapitalizm, iç pazarın sağlam-laştırılmasını ister. Pazar, ticari ilişkilerin merkezidir. İnsanın ticari ilişkilerinde ana araç dildir.
9. Ulusal alanların sağlamlaştırılması (dilin, ulusal uyanışın, vb. ihyası), ve
u l u s a l d e v l e t i n kurulması. Bunun iktisadi zorunluğu.
10. Ekonomi üzerinde siyasal üstyapı. Demokrasi, ulusun egemenliği.
B u r a d a n g i d e r e k, "u l u s a l d e v l e t"...
11. Ulusal devlet dünyanın h e r yerinde kuraldır. (K Kautsky, I, 18'de^[2*], s. 23 ve 23-25, Internationalitat). Buna karşılık "ulusal topluluklar devleti istisnadır."^[59]
O. Bauer hakkında K Kautsky: Bauer, ulusal devlet baskısını yeterince değerlendirmiyor.
("Drang'ın gücü") | NB

Köşeli ayraç içinde: Bazj kişiler ulusal devletin, kültürde ulusal özerklikten daha fazla ulusalcılık demek olduğuna inanıyorlar. Bu bönce ve gülünç bir hayaldir! Dünya tarih kayıtlarında ulusal devlet esastır. Kültürde ulusal özerklik ise oldukça zavallı aydınların buluşudur; herhangi bir yerde gerçekleşmemiştir.

12. 19. yüzyıl ulusal (burjuva-demokratik) devrimleri çağı (İtalya, Almanya). Bu çağ, Batı Avrupa'da sona ermiştir. D o ğ u d a v e A s y a' d a i s e h e n ü z b a ş l a m ı ş
b u l u n u y o r.

Ulusal sorun konusunda marksizmin iki teorisi.

13. Ulusal devletlerde proletarya partilerinin ortaya çıkışı.
Geri Doğu. Ulusal sorun "teorileri". {Teorik temele çok az dikkat ediliyor. K Kautsky + O . Bauer.)
14. O. Bauer. Ulus = Kulturgemeinschaft.^[3*] "Ulusal kültür" sloganı ((kırmızı çizgi)). Asıl olan ulusal karakterdir. (Bir yığın ihtiyat kaydı, ama bu önemli değil.)
(Kautsky'nin değerlendirmesi:
Kulturgemeinschaft = O. Bauer'in temel yanılgısı).
15. "Sosyalizm, ulusalcılığa daha çok ağırlık verecek" (O. Bauer I, 5^[4*] — kitabının 532. sayfası).
16. Sömürüden ve kavgadan arınmış, temiz, ince bir ulusalcılık Bauer'in temel yanılgısıdır. Proudhon kapitalizmi temizler, idealleştirir, süslerdi. O. Bauer aynı şeyi ulusalcılık için yapıyor.
17. Egemen sınıfların siyaseti "muhafazakâr-ulusal", bizim siyasetimiz "evrimci-ulusal"dır (O. Bauer).
18. "Eski enternasyonalizm bizi tatmin etmiyor"
(O. Bauer).
(O. Bauer I, 6).
19. ΣΣ O. Bauer'den
(α) idealist ulus teorisi
(β) ulusal kültür sloganı (= burjuva)
(δ) sosyalizme kadar arındırılmış, incelmiş, mutlak ulusalcılık
(γ) enternasyonalizm tümden unutuluyor.
Σ= u l u s a l oportünizm (Pannekoek).
20. K. K a u t s k y'nin ortaya koyduğu, kafası karma karışık O. Bauer.
(α) O. Bauer'in ulusal kültürden söz edişinde eigentümlich und hinfâllig^[5*] (I, 17) (s. 15, Internationalität).
(β) "Nie ist eine rein nationali Kultur weniger möglisg gewesen" (ibidem, 15, Internationalität)^[6*] —

Yerinden çıkarılma:

		İngiliz	Fransız	Alman
— Örnek:	1800:	20	—30	—30	(Σ= 80)
— Örnek:	1900:	125	—40	—70	(Σ=235)

((İngilizce ya da belki de + Rusça dünya dili olabilir))

(γ) "Bizim enternasyonalizmimiz, burjuva ulusalcılığından, saldırgan olmayışı, eşitliği, vb. ile ayrılan özel bir ulusalcılık türü değil ama ekonomik ve kültürel olarak birleşmiş toplumsal bir organizmadır" (ibidem., s. 17).

NB	\|	O. Bauer'de bu görüş, "Betonung der nationalen Kultur"un^[7*] arkasında kaybolmuştur.
		(σ) Ulus, Kultur-, Schicksal-, değil, ama Sprah-gemeinschaft'tır.^[8] (ε) O. Bauer'deki şey, "u l u s al y a n a d a h a f a z l a k u v v e t v e r m e s i d i r*"...
NB	\|	(ζ) ΣΣ (K. Kautsky'de) — gewaltige Ue-berschâtzung des nationalen... Momentes (35, Internationalität). Völlige Vernachlâssigung internationalen.^[9*]

21. K. Kautsky'de Sprache und Territorıum^[10*] var

eskiden
—ve

ş i m d i

tarihsel ekonomik teori
ulusal devlet
burjuva-demokratik
hareket içinde
bugünkü enternasyonalizm

§ Programın 9. maddesi = siyasal kaderi tayin.

22. İlke olarak ve 1848'den bu yana tüm uluslararası demokrasi tarafından kullanıldığı biçimiyle [siyasal kaderi tayinin -ç.] anlamı = siyasal ayrılma, ulusal devlet kurma.
23. [Siyasal kaderi tayinin -ç.] dünyanın her yanındaki ulusal hareketlerin tarihi açısından ifade ettiği şey = ulusal devletin kurulması.
24. Bu maddeyi başka türlü anlamaya dönük eğlendirici çabalar (gülünç!)!! Ulusal sorunda demokratik i l k e.

(α).

(α) ulusal hareketlerin t a r i h s e l - e k o n o m i k koşullarıyla a y r ı l m a z b i ç i m d e bağlıdır.

25. Demokratik ilkeden ayrılış tüm tarihi unutuyor ve
ona ihanet ediyor.
Burjuva devrimi tamamlanmamıştır.

(β)

(β) Rusya = dipte, altta ulusal devlet,
merkez

Pskov-
Rustov-on-Don

Sınır bölgeleri — Rus değil.
Aşırı baskı
Ulusal bir hareketin varlığı ve genel olarak ulusal devletler kurmaya istek olmaksızın gerçekleşmesi olanaksız olan burjuva-demokratik devrimin tamamlanmamışlığı.
26. Rusya'nın uluslararası durumu: onun hemen ardından Avusturya,

(γ)

(γ) (ulusal sorun açısından bitirilmemiş bir burjuva devriminin yanısıra) uyanmış bir Asya (cumhuriyetçi Çin).
Çarlık en gerici olan devlet sistemidir. Ulusal hareketin özellikle kaçınılmaz oluşu ve Büyük-Ruslann, kendi kaderini tayin hakkını tanımaları isteği buradan gelir.

27. Somut örnek. Norveç (Danimarka'nın yönetiminde altı yüzyıl). 19. yüzyılın başlarında |Napolyon savaşları dönemi| (İsveç, İngiltere ve Rusya arasında yapılan bir antlaşma çerçevesinde) İsveç'e verildi. İsveçliler ve Norveçliler arasındaki bir savaşla alındı.
İsveç tarafından, kendine katıldı. Tam bir özerkliği sürdürdü (parlamento, ordu, vergiler, resim ve harçlar, vb.). Yıllar boyu süren bir sürtüşme ve savaş dönemi.
1905. Avrupa'nın doğusunda büyük devrimin başlayışı — hemen yakında, komşu ve çok özgür bir Batı Avrupa devletinde tamamlanmamış bir burjuva-demokratik devrim. Sonuç? 1905 Norveç devrimi.
Norveç'te Ağustos devrimi. Parlamentonun kararı (17 Ağustos 1905). İsveç'te papazlarla toprak sahiplerinin kışkırtmaları.
Referandum

5 milyon İsveçli
ve 2 milyon Norveçli

Komşu devletle antlaşma. Barış ve tam olarak yerine getirilmesi.
İsveçli işçilere düşen görev? Yalnızca genel olarak özgürlükten, yalnızca özerklikten yana çıkmak değil, ama şaşmaksızm, ayrılma hakkından yana çıkmak.
28. 1905. Finlandiya ve Polonya.
Ulusal burjuvazi ile Rus burjuvazisi arasında ortaklık. Sınıf partilerine düşen görevler: ulusalcı ortaklıklara karşı R u s y a' d a k i d e v r i m c i p r o l e t a r y a y l a i t t i f a k kurmak için savaşım.
29. Sonuç:

(α)
(β)

(γ)
(δ)
(ε)

Ulusal hareketin tüm tarihi açısından 9. maddenin önemi.
Temelinde ulusal devlet olan Rusya'da uluslara yapılan baski ve
sınır bölgelerindeki baskı.
Rusya'da tamamlanmamış bur-juva-demokratik devrim.
Rusya'nın uluslararası durumu.
Ayrılma sorununda bağımsızca karar verilmesi.
Ama propaganda yapılması gerekli.

}

30. PSD'nin özel durumu.
Kapitalizmin gelişmesi, Polonya'yla Rusya'yı birbirine daha yakından bağlamıştır. Lodz fabrikaları Rus pazarı için çalışıyor. Yeni, sınıflı bir devlet kurmak bize düşmez. Hepsi bu kadar mı?
(α) Rusya'da ve Doğuda burjuva-demokratik devrim tamamlanmış mıdır demeyi başaramamak. Hayır.
(β) Asıl sorun Polonya ya da onun ayrılması değil, ama Rus mujiğidir. 1863.
Kasım 1905.
Rus mujiğinin ulusalcılığının kanıtlarla çürütülüp reddedilmesi, ulusların baskı altında tutulmaması isteğinin ötesindedir, özerkliğin ötesindedir, durak-samaksızın, ayrılma hakkıdır.

Bunu yadsımak ya da zayıflatmak
saçma ve gericidir.

Ayrılma hakkını yadsımak çarlığa yardım etmek demektir, Rus mujiğin ulusalcılığına saplanmasına teslim olmaktır.

(γ) Örnek: Marx'ın Polonya (Lopatin) ve İrlanda karşısındaki tutumu...^[60]

İrlanda konusunda Marx. Başka bir ulusun özgürlüğünü baskı altında tutan ulus
özgür olamaz.

PSD'nin saçmalığı nereden geliyor?
Tersyüz olmuş ulusalcılık.
Papualılar tarafından korkutulmuşluk.
Krakov — bir örnek.
Yanlış doğrultuda.
PSD'nin saçma ve gerici düşüncesini geliştirmesinin tarihi.
1895: K. Kautsky
(α) Materialismus einseitig^[11*]
(β) Küçük-burjuva ulusalcılığına düşkünlük göstermekten mi korkuyorsunuz?
Rus gericilere yardım ediyorsunuz!
1903. İkinci kurultay komisyonları Warski'ye karşı.^[61]

Ulusların eşitliği ve azınlık hakları...

31. Herhangi bir ulusa ya da dile hiçbir ayrıcalık yok.
Bu demokrasinin en basiti ve işçi sınıfı dayanışması açısından zorunludur.
32. Devlet dili. Niçin gerekli değil.

Yüzde 43 Büyük-Ruslar
Yüzde 17 Küçük-Ruslar
Yüzde 6 Beyaz Ruslar
-------------
66
Yüzde 6 Polonyalılar
-------------
Yüzde 72 Slavlar

33. İsviçre örneği. Ayrı kağıt.

(α) Üç dil (yüzde 70-22-7).
(β) Graubünden 100.000 kişi oturuyor.
<30.000 Latin %1^[12*]
(γ) Azınlık hakları ve temel yasa.
(δ) Burjuva toplumda ulusal sorun için örnek çözümler.
(Belçika, Finlandiya, vb.

Uydurma değil

34. Bölgesel özerklik ve yerel özyönetim = demokratik sistemin genel ilkesi. Sınırlar?
Ulusal + ekonomik + geleneksel, vb.
35. Uygulanırlık olanağı var mı?
F o r t u n a t o v Medem'e karşı.
Ulusal merkezler asgari toprağa göre saptanmalı, azami toprağa göre değil.

Medem'in, küçük ulusal adacıklara özgü, "hoşa gitmeyen", mutlak ulusalcılık görüşü!!!

36. "Eğer ekonomik bağlar kopanlacaksa" (Medem).
37. Azınlık haklarının güvence altına alınması. Devletin temel yasası (krş: Brünn, § 4).
38. Medem'in itirazları I, 2^[13*] NB ))
39. Böyle bir genel, merkez yasanın gerekirligi (krş: İsviçre).
40. Tek güvence genel olarak demkoratik ve merkezi-leştirilmiş bir demokratik sistemdir.

K ü l t ü r d e u l u s a l ö z e r k l i k.

{

Terimler:
ülke-dışı
kişisel
ulusal

}

41. Plan INedır? (1) Kadastro
(2) Sejm
(3) Zorunlu vergileme.
42. Avusturya'nın deneyimi (Brünn).

Kültürde ulusal özerklik programı.
Başarısız.
Kilisenin nüfuzunun desteklenmesi Uygulanırlığı yok.

Program yarı-yarıya kabul edildi. Saçmalık ilk bakışta görünüyor.
43. Planın gerisindeki ilkeler.
(0) Mutlak, katışıksız ulusalcılık. Tamamlanmıştır.
(α) Ulusal kültür sloganı. Gerici burjuva sloganıyla işçi sının hareketi ve enternasyonalizm sloganı karşı-karşıya.
National culture and international culture:

{	Ayrılık (isolation)	— Birlik
{	Burjuvaziyle, din	— demokrasiyle ve öteki ulusların sosyalistleriyle birleşme

NB:
Lvov'daki ulusal müze = "ulusal kültür"!!

(β) "yeterlilikten bağışıklık." Ütopya! Onun küçük-burjuva temeli. Zavallı aydının uydurması.

"El koyma yok, mağdur etme yok, savaşım yok" (Medem). Karş: K. Kautsky.

(γ) Eğitimde ulusal bölgeler. Zarar. Amerika'da zenciler.
(δ) Nesnel mantık: Merkezileştirilmiş demokrasi "yerine değil", ama "onunla beraber". Avusturya'yla İsviçre karşıkarşıya.
(ε)

Değişik ulusların aynı olmayan sınıf içerikleri.
Bölünme değil, ayrılık.

{

Mujik uluslar
ve kasabalar

}

(ζ) Yahudiler — başlıca ticaret erbabı.

Bundcuların sofizmi: Biz saf sınıf savaşımı için ayrışıyoruz (isolate).

44. Yahudiler için ulusal özerklik?
O. Bauer ve K. Kautsky. "Kast."
Dünya kültürüne Yahudi katkısı ve Yahudiler arasında i k i eğilim.
45. Rusya'da bir kast olarak aynklaşmış Yahudiler.
Çıkış yolu? (1) Aynklaşmışhğı şu ya da bu biçimde dondurmak
(2) Yahudileri Diaspora ülkelerinin^[62]
s o s y a l i s t ve d e m o k r a t i k
hareketlerine yakınlaştırmak.

"Yahudileri ulusların saflarından atmak"

46. Tüm dünyada 10,5 milyon. İki yarım

Viyana kadar Asher — 150.000

47. Rusya'da bütün burjuva Yahudi partileri, kültürde ulusal özerkliği benimsediler.

{

+ Küçük-burjuva demokrasisi 1907
+ Bund? (kesim)}

}

Bauer'in (küçük-burjuva, oportünist) uydurması ne tür bir malzeme haline geldi?

Sosyalist partiler örgütünde ulusal ilke.
Avusturya. Yalnızca VVimberg'den beri (1907).
(Otto Bauer. I, 7. 1907.)
Otto Bauer I, 7 karşıtları hakkında, idem I, 8.^[14*]

Bölünme ve çökme. Çek ayrılıkçılar (1910
Kopenhag kurultayı) ve Bunda duydukları
yakınlık

R u s y a

"Federasyonun en kötü türü".

1898-1903. Bundun partiden çekilişi

1903-1906.

1907-1911. Medem |Ayrı yaprak|

Bütünleşme (Kafkasya, Riga, Vilna).
Tabandan yukarı doğru birlik

Dil^[15*]:

1) D i l l e r i n y a y ı l m a s ı y l a k a r ş ı l a ş t ı r.

Liége: 2 Şubat 1914
Rabinoviç: Ulusal Sorun = "uydurma".

10-20 Ocak (23 Ocak-2 Şubat) 1914'te	Collected Works,
yazıldı. İlk kez 1937'de Lenin Miscellany XXX'da yayınlandı.	vol. 41, s. 313-323.

Dipnotlar

^[1*] Aynı. -ç.

^[2*] Ulusal sorun konusundaki birinci not defterinin 18. sayfası kastediliyor. -Ed.

^[3*] Kültürel topluluk, -ç.

^[4*] Burada ve aşağıda, ulusal sorun konusundaki birinci not defterinin sırayla 5, 6 ve 17. sayfalarına atıfta bulunuluyor. -Ed.

^[5*] Acayiplik ve zayıf nokta.

^[6*] "Saf ulusal kültür daha önce hiç bu kadar az olası değildi." -ç.

^[7*] "Ulusal kültüre daha fazla ağırlık". -ç.

^[8*] Kültürü ya da kaderi bir olan bir topluluk değil, dili bir olan bir topluluktur. -ç.

^[9*] Ulusal yanın büyük ölçüde abartılması (35, Enternasyonalite). Enternasyonal yanın tümden ihmal edilmesi. -ç.

^[10*] Dil ve toprak. -ç.

^[11*] Tek yanlı materyalizm. -ç.

^[12*] Bkz: Collected Works, vol. 20, s. 20-21. -Ed.

^[13*] Ulusal sorun konusundaki birinci not defterinin 2. sayfasına atıfta bulunuluyor. -Ed.

^[14*] Ulusal sorun konusundaki birinci not defterinin 2. sayfasına atıfta bulunuluyor. -Ed.

^[15*] Buradan itibaren, giriş, defterin arka kabında kurşun kalemle yazılıdır. Bir de şu adres yeralmakta: "Parvis St. —Grilles. Maison du peuple |No. 15| |10.00|". -Ed.