MHP, Ülkücüler, Bozkurtlar...
RP, Şeriatçılar, Tarikatçılar...
Nereye Gidiyor?
1980 öncesinin "Ülkücüler" adı verilen faşist milis örgütlenmesinin "Başbuğ"ları Türkeş'in ve MHP'nin talimatlarıyla gerçekleştirdikleri kitle katliamları ve cinayetlerde 5.000'i aşkın devrimci, demokrat ve ilerici yaşamını yitirmiştir. Oligarşinin kendi iktidarını sürdürebilmek amacıyla devrimci mücadeleye karşı finanse ettiği bu faşist milis örgütlenmesinin yer yer "ölüm mangaları" olarak da faaliyet gösterdikleri hemen hemen herkes tarafından bilinmektedir.
Bu hareket, sınıfsal desteğini küçük-burjuvaziden almaktaydı. MHP, ırkçılık ideolojisi ile, Türk'lerin "tarihi üstünlüklerinin" propagandasını yaparak, kitleleri etki altına almaya çalışmıştır. Emperyalist üretim ilişkilerinin -yukardan aşağıya kapitalizmin- gelişmesine paralel olarak mülksüzleşen ya da mülksüzleşmeye yönelen küçük-burjuvazinin tepkilerini anti-komünizm propagandasıyla oligarşiye yedekleyen MHP, aynı zamanda bu kesimlerin mülksüzleşmesinin nedenini devrimci mücadeleye, özel olarak da işçi sınıfının sendikal faaliyetine bağlayarak etkili olmaya çalışmıştır.
MHP'nin 1980 öncesindeki durumunu "Mevcut Durum ve Devrimci Taktiğimiz-I" yazısında şöyle ortaya konulmuştur:
"... MHP, kitlelerin gerek ideolojik etkiler altına alınması, gerekse pasifleştirilmesi için önemli bir görev üstlenmiştir. Başka bir ifadeyle, oligarşi, kitleleri pasifleştirmede milis güçlerini kullanmaktadır.
Hükümetler, bu saldırı ve sindirme eylemlerini 'adi vakalar' olarak lanse etmekte ve devletin araçları ile bazı durumlarda fiilen pasifikasyonu yürütmektedir. Bu işleyiş, oligarşik yönetimin normal bir işleyişidir ve mutlaka tavır alınması gereklidir. MHP'nin militanlarına karşı alınacak tavır, tek başına ele alınamaz. MHP, oligarşinin yaşattığı bir güçtür. Bugünkü görevi, kitleleri pasifleştirmek ve şovenist sloganlarla kitleleri ideolojik etki altına almak olduğu halde, devrimci hareketi saptırma görevini de üstlenmiştir. Hedef, devrimcileri sınıf mücadelelerinden saptırmak ve kısa bir 'vuruşma'ya indirgemektir. Dünya tarihinde bunun örnekleri vardır. En son örnek, Lübnan'da yaşanmaktadır."[1*]
Bu işlevleriyle MHP, 1980 öncesinde küçük-burjuva kesimleri içinde etkili olmuştur. 1980'e doğru orta-sermaye kesimlerinin finans desteğini büyük ölçüde sağlayan faşist hareket, bu yolla kırdan kente göçen yeni unsurlar arasında örgütlenmesini genişletmeye yönelebilmiştir. Kırsal niteliğini koruyan, dolayısıyla feodal-ticari ilişkilerin egemen olduğu Anadolu kasabalarında güçlenen MHP, ırkçılık ideolojisi ile sürekli bir ilişkiler ağı oluşturabilmiştir.
Kayseri, Yozgat, Erzurum gibi eski dönemin ticari merkezlerinde etkinlik sağlayan faşist hareket, bu bölgelerin emperyalist üretim ilişkilerinin genişlemesine paralel olarak önemlerini yitirmelerinin yarattığı sosyo-ekonomik ilişkilerden büyük ölçüde yararlanmıştır.
1980 sonrasında faşist milis hareketin bir süre merkezi bir denetime sahip olmaması, milis kadrolarının "kendi başlarına" toplumun her kesimine yayılmasını getirmekle birlikte, emperyalist üretim ilişkilerinin gelişmesinden etkilenen, dolayısıyla eski geleneksel ilişkileri belli oranda koruyan kasaba ve kentlerde kitlesel gücünü korumuştur. 1989 yerel seçimleri ve 1991 genel seçimleri, MHP'nin 1980 öncesi etki alanının daralmış olmasıyla birlikte, varlığını sürdürdüğünü göstermiştir.
Ancak faşist milis hareketin 1980 sonrasında gösterdiği en önemli farklılaşma örgütlenme alanında görülmüştür. Oligarşinin T. Özal aracılığıyla yürüttüğü "transformasyon" politikaları "boşta kalan" faşist milislerin devlet içinde ve politik ilişkilerde istihdam edilmesini getirmiştir. "Başbuğ"un "siyaset yasağı" bulunması kadrolarını "serbest bırakma" tutumunu zorunlu kılması bu gelişmeyi güçlendirmiştir. ANAP, DYP ve hatta RP saflarında "eski ülkücülerin" varlığı günlük olaylar haline gelmiştir.
MHP'nin 1980 öncesindeki ilişkilerinin bugünkü durumu çek-senet mafyasından "Türki" devletlere, ANAP içinden DYP'ye, Kıbrıs'tan Almanya'ya kadar uzanan boyuttadır.
Örneğin Asil Nadir'in İngiltere'den kaçışında faşist katillerin adları yer almaktadır. Rıfat Yıldırım adlı faşist katil 1980 öncesinde Doç. Bedrettin Cömert'in öldürülmesinde yer almıştır.
Aynı şekilde Özbekistan devlet başkanı İslam Kerimov'un baş danışmanı Enver Altaylı, MHP'nin Almanya eski baş müfettişidir ve Asil Nadir'in kaçışında sık sık adı geçmektedir. Kıbrıs'ta Rauf Denktaş'ın "müteveffa" oğlu faşist milislerin örgütlenmesinde etkin bir biçimde çalışmış ve bunlarla Kıbrıs'ta parti kurmuştur.
Azerbaycan'da Elçibey'i destekleyen grupların başında MHP'li faşistler gelmekte ve bunlar değişik dönemlerde iktidarı ele geçirmek için girişimlerde bulunmuşlardır. Nahçıvan'da İskender Hamidov'a bağlı faşistlerin darbe girişimi son anda durdurulmuştur. Azerbaycan "Halk" Cephesi içinde uluyan bozkurt amblemli üniformalarıyla özel bir güç oluşturmaktadırlar.
Taha Akyol'un basın dünyasında "itibar" sahibi olmasında "ülkücü" ilişkileri büyük yere sahip olmuştur.
ANAP içinde Taşar'ler, Gökçek'ler bakanlık ve milletvekilliği düzeyinde faaliyet gösterirken, eski faşist milislerin devlet bürokrasisinde yer almalarında etkili olmuşlardır.
Mustafa Verkaya gibi faşist katiller bir yandan çek-senet mafyası gibi çalışırken, diğer yandan ANAP içindeki ilişkilerde sık sık yer almışlardır. En son Mesut Yılmaz'ın ANAP başkanı seçilmesinde kimi delegelerin zorla etkisizleştirilmesinde rol almışlardır. Böylece Mesut Yılmaz'ın en etkin destekçileri faşist milisler olmuştur.
Bu konuda en son örnek ise, DYP kongresinde yaşanmıştır. Tansu Çiller "Milliyetçi başbakan" sloganları ve "bozkurt selamı" ile karşılanmıştır.
Tüm bu ilişkiler ağında faşist katillerin ağırlıklı faaliyetleri "çek-senet mafyası" olarak bilinen yasadışı alanda yoğunlaşmıştır. Yukarda da belirttiğimiz gibi, faşist milis hareketin dayandığı sosyo-ekonomik ilişkilerin ticari alanlarda yoğunlaşması, bu kesimlerin yüksek enflasyon ortamında ortaya çıkan çek-senet tahsilindeki çarpık ilişkileri, bu işlerin içine girmelerini sağlamıştır. 1980 öncesinde işledikleri cinayetleri çek-senet tahsilatı adı altında kullandıkları zorun bir ifadesi olarak göstermeleri bu kesimin gücünü oluşturmaktadır.
Son dönemde faşist milislerin etkinlikleri giderek kitlesel hareketlerde de yoğunlaşmaktadır. Özellikle kitlelerin kendiliğinden tepkilerinin ortaya çıktığı her yerlerde faşist milisler görülmektedir. İlk belirgin kitlesel hareket olarak Fethiye'de Kürtlere yönelik saldırılarda "ülkücüler" yönlendirici güç olarak ortaya çıkmışlardır.
Ancak son yıl içinde yapılan üç büyük kitlesel harekette faşistlerin etkinlikleri açık biçimde gözler önüne serilmiştir.
İlkin Ankara'nın Kızılcahamam ilçesinde "rakip" "çek-senet mafyası mensupları" arasında çıkan hesaplaşma tam bir kitle terörüne dönüştürülmüştür.
İkinci olay, Almanya'nın Solingen kentinde beş Türkiyelinin yakılarak öldürülmesinden sonra olmuştur.
Üçüncü olay ise, Sinop'un Boyabat ilçesinde bir cinayet sanığının linç edilmeye kalkışılmasında yaşanmıştır. (Bu olayda imam-hatip lisesi öğrencilerinin yer alması, aynı zamanda faşist milisler ile şeriatçıların ortak yanlarını göstermiştir.)
Üç olayda da ortak bir özellik, olayların kitlelerin bilinçsiz tepkilerinin faşist milisler tarafından yönlendirilmesidir. Diğer ortak özellik ise, söz konusu olan yerlerin ve kitlenin eski geleneksel ilişkilerin varlığını sürdürdüğü yerler olmasıdır.
1980 öncesinin faşist katillerinin on yıl sonra toplumun değişik kesimlerinde etkinlik kurmaları, MHP'nin kitle tabanının ve temsil ettiği sınıfların Türkiye'de varlığını sürdürdüklerinin ifadesidir. Yukardan aşağıya gelişen kapitalizmin sürekli yoksullaştırdığı ve mülksüzleştirdiği kesimlerin gerek politik, gerekse sosyal ilişkilerinde yer alan faşist milislerin varlığı, bu kesimler üzerindeki etkinliklerinin sürekliliğini sağlamaktadır. 12 Eylül sonrasında Türkeş'in "temsil ettiğimiz fikirler iktidar oldu" sözleriyle faşist kadroların her yandaki dağılmışlıklarına bir biçim vermesi, aralarındaki ilişkilerin sürekli olmasını da sağlamıştır. "Eski ülkücünün eski ülkücüye yardımı" olarak ifade edilen ilişki, giderek toplumun en üst politik ilişkilerindeki faşistler ile en altındaki faşistler arasında sürekli bir bağ halini almıştır. "Çek-senet mafyası" olarak faaliyet gösteren faşistlerin, aynı zamanda ANAP ve DYP kulislerinde delegelerin "ikna" sında görev almaları hiç de şaşırtıcı olmamaktadır.
Bu ilişkilerin en son örneği Fenerbahçe'nin son başkan seçiminde yaşanmıştır. Vefa Küçük-Ali Şen arasında süren Fenerbahçe kulüp başkanlığı seçiminin, son anda Güven Sazak'ın başkan seçilmesiyle sonuçlanması faşistlerin etkinliklerinin ve ilişkilerinin ne denli geliştiğini göstermiştir. 12 Eylül sonrasında kitlelerin depolitizasyonu için kullanılan futbol karşılaşmalarında tribünlerde görülen politik sloganlardan alınma pankartlardaki faşist ifadelerle bütünleştirilmiştir.
Kırdan kente göç eden nüfusun ortaya çıkardığı lümpen kesim, hemen her düzeyde faşistlerin örgütlenmeleri için uygun zemin teşkil etmiştir. (Aynı kesim 12 Eylül sonrasında şeriatçı akımların da örgütlenme alanlarını oluşturmuştur.) Bu kesimlerin başı bozuk tutumları, geleceğe olan umutlarını tüketmişliği, toplumsal düzene entegre olamamışlığı yoksullukla birleşerek faşistler tarafından kullanılabilir bir malzeme ortaya çıkarmıştır.
Bu kesimler, kimi zaman bir futbol karşılaşmasında, kimi zaman bir "mafya" ilişkisinde kitle oluştururken, kimi zamanlarda da polis operasyonlarında katledilen devrimcilerin arkasından polise tezahürat yapan koro olmuşlardır.
Faşistlerin bu kesimleri kullanmaları, peşlerinden sürükleyebilmeleri, sonal olarak faşistlerin 1980 öncesindeki cinayetler ve katliamlarla bütünleşen "imajları"nın zaman içinde silikleşmesi ve yeni kuşaklar tarafından bilinmemesinden kaynaklanmaktadır. Türkeş'in, çoğu durumda toplumun büyük kesimi tarafından benimsenen tutumları, hatta "sol" olarak tanımlanabilecek politikaları destekleyen beyanları bu "imaj"ın silikleşmesinde etkili olmuştur. Ama asıl belirleyici olan toplum üzerindeki depolitizasyon ve bunu "demokrasi ve barış" adına destekleyen "sol" aydınların tutumu olmuştur. Solda her türden ilkenin kolayca "pragmatizm"le yer değiştirmesi, belli bir devrimci ilkeye ve değere sahip çıkmanın "çağdışılık" olarak "eleştirilmesi" faşizme ve faşist katliamlara karşı sürekli bir toplumsal bilincin silikleşmesini getirmiştir. (Aynı şekilde kimi eski devrimci unsurların ticari ilişkilerde faşistlerle iş yapmaları da, pratikte faşist milislerin "eskisi kadar" tehlikeli olmadıkları imajının gelişmesine hizmet etmiştir.)
Faşistlerin gerçek yüzleri ortaya konulmadığı sürece, ellerinde tuttukları ilişkiler ve kesimlerle, yakın bir gelecekte yeniden aktif bir karşı-devrimci güç olarak politik alanda faaliyet göstermeleri zor olmayacaktır. Bu durum oligarşinin resmi zor güçlerinin devrimci mücadele karşısında etkinliğini yitirmesine paralel olarak daha da güçlenecektir. Ama bu süreç içinde faşist milislerin gelişen Kürt ulusal hareketinde küçük-burjuva milliyetçiliğinin etkinliğini artırmasını, ırkçı demagojisine dayanak yaparak Kürtlere yönelik katliamlara yönelmesi söz konusu olabileceği de unutulmamalıdır. Bu durum ise, sadece Kürt ulusal hareketini değil, devrimci süreci de etkileyecektir.
"1980 sonrasında faşist milis harekette ortaya çıkan en önemli gelişmelerden birisi de şeriatçılığa doğru önemli bir kaymanın ortaya çıkmasıdır.
'İslamcılaşma' olarak günlük basının ifade ettiği bu gelişme, 12 Eylül döneminde faşist milislerin 'kendi devletlerinden' gördükleri 'vefasızlığın' ürünü olduğu kadar İran'daki molla iktidarının da etkisiyle olmuştur. Günümüzdeki pek çok 'radikal islamcı' denilen şeriatçı örgütlenmelerde pek çok eski MHP'li bulunmaktadır. Uğur Mumcu'nun öldürülmesi üzerine başlatılan, ama Kamhi' ye yönelik eylemle yoğunlaştırılan polis operasyonlarında yakalananların İran'da eğitilmiş olmaları tek başına açıklayıcı olmasa da, Doğan Öz'ü öldüren faşist İsa Armağan'ın İran'da bulunması bir tesadüf değil, bu kaymanın ürünleridir."[2*]
Bu gelişme kendisini IDP ya da Yazıcıoğlu grubunun politik söyleminde çok açık biçimde görülmektedir. Bu nedenle, örneğin bir Boyabat olayında imam-hatipli öğrencilerin yer alması, tek başına belirleyici olmamaktadır. Gerek faşist milislerin, gerekse şeriatçıların Kürt sorunu karşısında takındıkları tutum, hemen hemen benzer bir ideolojik temele sahiptir. Politik planda RP'nin Kürt sorunu karşısında takındığı tutum, doğrudan şeriatçılığın ulusları inkar eden "ümmet" kavrayışından kaynaklanmaktadır. MHP saflarında azımsanamayacak sayıda Kürt de bulunmaktadır ve MHP'nin Kürt sorunundaki bakışı da "Türk gurur ve şerefi, islam fazilet ve kültürü" temelinde oluşturulmuştur. Sonal olarak her iki kesimde devrime ve devrimcilere karşıdırlar. Bir başka deyişle, ideolojilerinin içerdiği anti-komünizm, bu kesimlerin ortak özelliğidir.
... Ve Sivas Katliamı
2 Temmuz 1993 günü Sivas'ta düzenlenen Pir Sultan Abdal Kültür ve Sanat Etkinliği'nde ülke tarihinin en önemli katliamlarından birisi gerçekleşti. Cuma namazından çıkan gerici kitlenin, önce şenliğin düzenlendiği kültür merkezine yönelik saldırısıyla başlayan olaylar, Pir Sultan Abdal'ın heykelinin kazmalarla parçalanmasıyla devam etmiş ve şenliğe gelenlerin kaldığı otelin yakılmasıyla noktalanmıştır. Ve sonuç, yaşamını yitiren 35 ilerici, demokrat ve devrimcidir.
Gerek olayların hazırlıkları, gerekse yapılışı, katliamın sözcüğün gerçek ve tam anlamıyla devrimci düşünceye karşı olduğunu göstermektedir. Aziz Nesin'in kişiliğinde saldırılan ve katledilmek istenen devrimci düşüncelerdir. Saldırganlar şeriatçılar ve faşistlerdir. Şeriatçıların ve faşistlerin başını çektiği ve yönlendirdiği gerici kitle "dinsizlere" karşı "islamiyet savunucuları" olarak kendilerini sunmuşlardır. Pir Sultan Abdal'la simgeleşen tüm değerler bu katliamın hedefi olmuştur.
Olayların ilk görüntüleri bile şeriatçılar ile faşist milislerin nasıl iç içe hareket ettiğini göstermektedir. PKK'ye karşı atılan sloganlar, aynı zamanda bu kesimlerin Kürt sorununu nasıl kavradıklarını da ortaya koymuştur. Saldırılar, devrimle, devrimcilikle özdeşleştiği varsayılan herşeye yönelmiştir. Hedef tektir: Devrimci hareket.
Sivas katliamı, bir kez daha, ama çok kanlı bir biçimde ülkemizde şeriatçı güçlerin karşı-devrimci niteliğini ortaya koymuştur. Solda uzun süreden beri "radikal müslümanlar" diyerek meşrulaştırılan kesimler, demokrasiden de ne anladıklarını ortaya koymuşlardır. Şeriatçıları devrimci mücadelenin "müttefiki" gibi göstermenin ne denli aldatıcı ve yanlış olduğu da Sivas katliamı ile bir kez daha ortaya çıkmıştır.
Laikliği, "kemalizm"le özdeşleştirerek, sol kitlenin şeriatçılığa karşı olan bilincini bulanıklaştırma, böylece ağır bir bedel ödemiştir. Aziz Nesin'in "Şeytan Ayetleri"ni yayınlamasını "popülizm", "kahramanlık sevdası" gibi yorumlayan kesimlerin, "Alevilik"ten hareket ederek kendisine bir taban oluşturmayı düşünenlerin bu katliamda sorumlulukları vardır. Onlar kitlelerin şeriatçılığa karşı bilinçlerini bulanıklaştırarak, kitleleri bu kesimlere karşı savunmasız bırakmışlardır.
Sivas katliamı göstermiştir ki, bu ülkede şeriatçılar, gerçek bir demokratik halk devriminin düşmanlarıdırlar. Onların geçici bir süre için solla girdikleri diyaloglar, sonuçta "nüfusun %99'u müslüman olan bir ülkede" dinsel ideolojinin doğal etkileşimine dayanmaktadır. İran molla rejiminin gösterdiği gibi, bu gerici temel, sadece oligarşinin kullandığı ve kullanabileceği bir güç değil, aynı zamanda tasfiye olan feodal kalıntıların da kullanabileceği bir güç ortaya çıkartmaktadır.
1980 sonrasında devrimci mücadeleye karşı bir güç olarak özel destek sahibi olan şeriatçı akımlar, faşist hareketle birlikte dayandıkları ortak temelde devrimcilerin, ilericilerin, demokratların katledilmesinde kullanmakta tereddüt etmeyecek durumdadırlar. TCK'nın 141-142. maddelerinin kaldırılmasında 163. maddenin kaldırılmasını talep etmenin "demokratlık" olduğunu sananlar, bu katliamın hazırlayıcıları olmuşlardır. Demokratik bir devletin olmaz-sa-olmaz koşullarından olan laikliği, kaba anti-kemalizm propagandası için bozanlar, değersizleştirenler, Türkiye devrimcilerini "din silahını kullanamamakla" suçlayanlar, bu katliamdan sonra politikalarını gözden geçirmek zorundadırlar.
Şüphesiz Sivas katliamından sonra da eski tutumlarını sürdürenler olacaktır. Hatta bunun için, olayda kışkırtma aracı olarak Aziz Nesin'in tutumlarını, beyanlarını gerekçe yapan "sol"cular da çıkacaktır. Hangi gerekçeler ileri sürülürse sürülsün, ülkemizde şeriatçılığın ve şeriatçıların karşı-devrimci bir güç olduğu gerçeğini değiştirmeyecektir. Ve artık kitlenin bu konudaki duyarlılığını azaltan, bilinçlerini bulanıklaştıran tutumlardan vazgeçilmelidir.
Sivas katliamı, 1990'ların Türkiye'sinde ikinci bir Maraş katliamıdır. Ve Maraş katliamında olduğu gibi, Sivas'da da katliama uğrayanlar sol kitledir ve saldırganlar karşısında savunmasız durumdadırlar.
Yıllar boyu, ülkenin tarihsel koşullarının silahlı devrimci mücadeleyi zorunlu kıldığı ortaya konulmasına rağmen, "bu işler silahla olmaz" diyerek silahlı devrimci örgütleri yer yer "teröristlik"le bile suçlayabilen küçük-burjuva aydınları, bu savunmasızlığın da zeminlerini hazırlamışlardır. 12 Eylül öncesinde faşist milis saldırı ve katliamları karşısında, tek yolun silahlı mücadeleden ve silahlanmaktan geçtiğini çok geç kabul eden bu kesimler, bu kez aynı sona sürüklenmemelidirler.
Bu katliamlar karşısında, benzer bir yanılgı da, olayın "provokasyon" olduğunu savlamaktır. Herşeyden önce "provokasyon" kavramı, bir hareketin kendi hareketini saptırma çabasıdır. "Provokasyon" edebiyatçıları, Sivas katliamını, "devletin kamuoyunun dikkatini Kürt ulusal hareketinden uzaklaştırmak ve sünni-alevi çelişkisini kullanmak için" gerçekleştirdiği şeklinde yorumlayabilmektedirler. Oysa aynı mantık açısından, Sivas katliamı, 1980 sonrasında devletle ilişkilendirilmeye çalışılan alevi kesimin yeniden eski muhalefet konumuna dönmeleri anlamına gelecektir. Dolayısıyla, "provokasyon" edebiyatçıları için, "olumlu" bir sonuç ortaya çıkar. Yanlış olan herşeye Kürt ulusal hareketi açısından bakmaktır. Kimi zaman, kitle katliamlarından böyle bir sonuç beklemek anlamına gelecektir. Sorun, devrim sorunudur, ülkenin demokratik halk devrimi sorunudur.
Sivas katliamı, ne bir provokasyondur, ne de Aziz Nesin'in "kendini bilmez konuşmasının yarattığı tahrik"tir. Sivas katliamı, ülkemizdeki tüm gerici güçlerin, şeriatçılar ve faşistlerin yönetimi altında, devrime, devrimci mücadeleye, yeniye ve ileriye yönelik her harekete karşı saldırısıdır.
[1*] İlker Akman: Mevcut Durum ve Devrimci Taktiğimiz, s: 70, Eriş Yay.
[2*] Kurtuluş Cephesi, Sayı: 12, s: 27, Mart 1993.
