(Os. Sermaye, Fr., İng. Capital, Al. Kapital, İt. Capitale) Artık değer üreten para... Alman düşünürü Karl Marks, kendinden önceki klasik ekonomiyle anti-kapitalist ekonomiyi incelerken şu sorunun karşılığını arıyordu : Para, nasıl anamal olmuştur? Önce para'nın nasıl mal olduğunu keşfetmişti. Her iki süreçte de nicel bir birikim, nitel bir değişime varıyordu. Sonra, ilk birikim'i keşfederek anamal birikimi'ni çözümledi. Her anamal, iki bölümden meydana geliyordu : Makine, hammadde, bina, aletler gibi üretim araçları'na yatırılan değişmeyen bölüm; emek gücü'nün satın alınmasında kullanılan değişken bölüm... Birinci bölümdeki para üretim sürecinden değişmeden çıkıyor ve aratmıyordu, buna karşı ikinci bölümdeki para üretim sürecinden değişerek çıkıyor ve artıyordu. Artık değer, ki Marks'ın bütün sorunu çözümleyen en büyük keşfidir, değişken anamal'ın ürünüydü. Anamalcının satın aldığı, emekçinin emeği değil, emek gücü'ydü. Emekçinin emek gücünü değiştirme değeri'yle satın alıyor, oysa bu gücün kullanma değeri'nden yararlanıyordu. Daha açık bir deyişle, emekçi, emek gücünün değiştirme değeri olan örneğin on lira ücret alıyor; oysa bu gücün kullanma değerinin yeniden meydana gelmesi için gereken emek zamanı'nın örneğin iki katı bir süreyle çalıştırılarak örneğin yirmi liralık değer sağlıyordu. Bu fazla emek zamanı, üretim sürecinde, artık değer haline dönüşüyor ve anamalcının cebinde kar adı altında birikiyordu. Bunu sağlamak için "kullanma değeri aynı zamanda değiştirme değerini de kapsayan özel bir mal bulunmalıydı. Öylesine özel bir mal ki, bunun tüketmek değer yaratsın" (Marks, Le Capital, Kitap I, Cilt I, s. 168). İşte bu özel ve tek mal, emek gücü'ydü. Anamal'ı doğuran, böylesine olağanüstü bir mal'ı ele geçirmek olmuştu. Anamal artık para olmaktan çıkmış, üretim araçları sahibi'yle üretim araçlarından yoksun emek gücü sahibi arasında bir toplumsal ilişki durumuna dönüşmüştü. Anamal kapsamına giren üretim araçları ve para, ancak artık değer yaratmak için kullanılmakla anamal niteliği'ni kazanırlar. Yoksa bir ailenin kötü günler için biriktirdiği para, başını sokmak için aldığı ev, bir köylünün bizzat ekip biçtiği toprak anamal değildir. Bütün bunlar ancak emeğin sömürülmesiyle elde edilen artık değerin yaratılmasında kullanılırsa anamala dönüşürler. Artık değerin yaratıcısı da, tüketilirken değiştirme değeri yaratan tek mal olan, insanın emek gücü'dür. Bk. Para, Mal, Anamal Birikimi, İlk Birikim, Artık Değer, Değer, Emek, Emek Gücü. Döner Anamal, Üretim Araçları, Kullanma Değeri, Değiştirme Değeri, Emek Zamanı, Ücret, Kar, Fiyat, Maliyet Fiyatı, Üretim Fiyatı, Emeğin Yoğunlaştırılması, Emeğin Yabancılaşması, Emeğin Fiyatı, Anamalcılık, Tarihsel Özdekcilik.
Ana sayfaya dönüş