ACI DUYUMLARI.
     
      (Os. İhsâsâtı elem, Fr. Sensation algique, sensation de douleur; Al. Schmerzempfindung, İng. Sensation of pain, İt. Sensazione di dolore) Acı veren uyaranlardan algılanan duyumlar... Haz veren uyaranlardan algılanan duyumları dilegetiren haz duyumları (Os. İhsâsâtı haz, Fr. Sensation de plaisir, Al. Lestempfindung, İng. Sensation of pleasure, İt. Sensazione di piacere) deyimi karşılığında kullanılır. Ruhbilim, acı duyumlarını özgül olarak incelemektedir. Ruhbilimci Richet, acı duyumlarını "güçlü bir dış uyarımla sinir merkezlerinde meydana gelen bir değişiklik sonucu bilinç sinirlerinin sürekli titreşimi" olarak tanımlar. Ruhbilimci Wundt'a göre acı duyumları "öylesine güçlü uyarımlardır ki beyin merkezlerinde daha geniş uyarımlar doğururlar". Acı duyuran özel sinirlerin bulunup bulunmadığı da ayrıca araştırılmıştır (Örneğin Frey deneyleri). Ameliyat sırasında uyutulan hastaların sorulanlara doğru karşılık verdikleri halde acı duymamaları, tensel acı duyumlarının bilinçdışı olduğu sonucunu tanıtlamaktadır. Fransız ruhbilimci Ribot'ya göre tinsel acı (Os. Manevi elem)'yla tensel acı (Os. Cismani elem) duyumları arasında özce bir fark yoktur. Acı veren bir nasırla acı veren bir şiir arasındaki tek fark, birinin tensel uyarımdan, öbürünün bir tasarım, bir imge ya da düşünceden doğmuş olmasıdır. Ribot, acı duyumlarının üç evrede gerçekleştiğini ileri sürmektedir: 1) İmgeden doğan belleksel acı duyumudur. Acı bir ilaç içmiş bir çocuğa yeniden o ilaç içirilmek istendiği zaman çocuğun duyduğu acı gibi... 2) Karmaşık tasarımlardan doğan acı duyumudur. İflas eden bir tüccarın iflasın sonuçlarını tasarlayarak duyduğu acı gibi... 3) Düşünceden doğan acı duyumudur. Varsayımdan kuşkulanan bir bilginin duyduğu acı gibi... Bk. Acı, Duyum.

Cilt I